KOMMOUNISMOS

Δικτατορια του προλεταριατου για τνι καταργνσν τνσ μισθωτνσ εργασιασ

Κεντρικό Όργανο στα ελληνικά της Διεθνιστικής Κομμουνιστικής Ομάδας (ΔΚΟ)


ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ Νο3 (Απριλιοσ 2010) | PDF |

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΚΡΙΣΗ. ΑΣ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙΩΣΟΥΜΕ!!


Σχόλια ενάντια στη δικτατορία της οικονομίας

Η τυραννία της αξίας εν διαδικασία – η επιβεβαίωση του επαναστατικού προγράμματος

Έχει περάσει πάνω από ενάμιση αιώνας από τότε που η κριτική της οικονομίας (1) έθεσε ότι η δικτατορία της αξίας που αξιοποιείται είναι η ουσία της καπιταλιστικής κοινωνίας και ότι η χρησιμότητα των αντικειμένων που παράγονται είναι απλά ένα μέσο που εξυπηρετεί αυτή την πανταχού παρούσα δικτατορία. Η αξία χρήσης απλά υποστηρίζει την ανταλλακτική αξία, την αξία εν διαδικασία.

Όλη η δυστυχία, όλες οι δικτατορίες, όλοι οι πόλεμοι, όλη η ανθρώπινη εκμετάλλευση και καταπίεση είναι η έκφραση αυτής της καταραμένης τυραννίας της αξίας που έχει γίνει το πραγματικό υποκείμενο, ο Θεός όλης της κοινωνίας.

Ο κόσμος δεν κυριαρχείται από ιδέες, την πολιτική ή τους νόμους αλλά από την οικονομία, την δίψα για κέρδος και χρήματα οι ιδέες, η πολιτική, τα δικαιώματα και η κρατική τρομοκρατία απλά χρησιμεύουν στην διατήρηση και την ενίσχυση της διευρυμένης αναπαραγωγής αυτής της τυραννίας.

Με άλλα λόγια, το κράτος, η δημοκρατία,…κτλ. η συγκρότηση του Κεφαλαίου ως δύναμη κυριαρχίας (σε οποιαδήποτε μορφή κι αν οργανωθεί), απλά επιμηκύνει την βαθιά εδραιωμένη δικτατορία της αξίας επί της ανθρώπινης ζωής. Η τρομοκρατία, είτε ανοικτή είτε συγκαλυμμένη, κοινοβουλευτική ή βοναπαρτική (Σ.τ.Μ. προερχόμενη από στρατιωτικούς, όπως κάποτε από τον Ναπολέων Βοναπάρτη), φασιστική ή αντιφασιστική, δεν είναι τίποτα άλλο παρά η έκφραση της ανελέητης πραγματικότητας ενός κόσμου υποταγμένου στο νόμο της αξίας.

Το γεγονός του να δείξουμε ότι η εκμετάλλευση, η δικτατορία, η καταπίεση, η δυστυχία…δεν προκαλούνται από κανένα ιδιαίτερο άτομο, «εκμεταλλευτή αφεντικό» ή κυβέρνηση που έχει μία τρελή ή ρατσιστική ηγεσία (2), αλλά είναι η αναπόφευκτη έκφραση της ανάπτυξης της αξίας εν διαδικασία, ήταν ένα θεωρητικό σημείο αποφασιστικής σημασία για το επαναστατικό κίνημα. Η κατάδειξη ότι όλες οι αντιθέσεις και τα βάσανα της αστικής κοινωνίας εμπεριέχονται ήδη στο βασικό κύτταρο αυτής της κοινωνίας, στο εμπόρευμα, στην αντίθεση ανάμεσα στην αξία χρήσης και την ανταλλακτική αξία, δεν ήταν μόνο ένα επιπλέον ερέθισμα για την διαδικασία ανάπτυξης του διεθνούς επαναστατικού συνεταιρισμού στην διάρκεια του χρόνου, αλλά έφερε επίσης ξεκάθαρα στοιχεία επαναστατικής κατεύθυνσης και προγραμματικού περιεχομένου.

Φυσικά, όλες αυτές οι προγραμματικές επιβεβαιώσεις, αυτή η θεωρία που ξεγυμνώνει τον καπιταλισμό, ήταν το προϊόν διεθνούς εργατικού συνεταιρισμού σε μία στιγμή επιβεβαίωσης, και όπως συχνά δήλωναν ο Μαρξ και ο Ένγκελς, ήταν η δουλείατου Κόμματος…Αυτή η οργανωτική και προγραμματική ενδυνάμωση του επαναστατικού κινήματος συγκεκριμενοποιήθηκε αργότερα στο Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος, στην ανάπτυξη του επαναστατικού τύπου, στην άμεση δράση του προλεταριάτου, στις προσπάθειες συσπείρωσής του,.. όπως και πιο μετά στην Πρώτη Διεθνή, στο επαναστατικό κίνημα του προλεταριάτου στο Μεξικό (1868-1870), στην Γαλλία (1870-1871), κτλ.

Ο κομμουνισμός εξοπλίστηκε με αποφασιστικά όπλα κατανόησης και αποκήρυξης κάθε είδους μεταρρύθμισης και έκανε ένα θεμελιώδες βήμα μπροστά στην επιβεβαίωση του προγράμματός του. Όντως, την ίδια περίοδο, ένας μεγάλος αριθμός θεωριών και αστικών κομμάτων (επίσημα και ανεπίσημα σοσιαλδημοκρατικά) που στόχευαν τους εργάτες, εκφράζονταν για πρώτη φορά ως μία αντίδραση στην ανάπτυξη του προλεταριακού κινήματος. Αυτές οι δυνάμεις και ιδεολογίες αποκήρυξαν κάποια κακά της αστικής κοινωνίας και πρότειναν «λύσεις» και μεταρρυθμίσεις που άφηναν την ουσία της εμπορικής κοινωνίας άθικτη, για παράδειγμα οι θεωρίες και τα σχέδια του Προυντόν. Κάποιες αυτοαποκαλέστηκαν σοσιαλιστικές, προοδευτικές, αναρχικές, σοσιαλδημοκρατικές, κομμουνιστικές, αντιεξουσιαστικές, …αλλά ήτανε ξεκάθαρο (3) ότι ήτανε απλά η μίζερη έκφραση της αριστεράς της αστικής κοινωνίας και το πρόγραμμά τους πρότεινε μόνο την εξολόθρευση μίας ή άλλης «ατυχής» συνέπειας της εμπορικής κοινωνίας, αφήνοντας το βασικό κύτταρο (το εμπόρευμα), την αναπαραγωγή του, την αξία να παράγει την κοινωνία και έτσι την ανταλλαγή και την μισθωτή εργασία άθικτα.

Επομένως ο πρακτικός ανταγωνισμός του επαναστατικού κινήματος ενάντια στη μεταρρύθμιση και η επιβεβαίωση του προγράμματος της επανάστασης αναπτύχθηκαν και βεβαιώθηκαν ταυτόχρονα. Η αλλαγή μίας κυβέρνησης, η «εκδημοκρατικοποίηση» ενός κράτους, ο κρατικός έλεγχος των μέσων παραγωγής, αγροτική μεταρρύθμιση, τράπεζες για τους φτωχούς ή πληρωμή βασισμένη σε κουπόνια εργασίας…δεν μπορούν ποτέ να καταπολεμήσουν πραγματικά την δικτατορία της αξίας που αξιοποιείται και είναι γελοίο να σκεφτόμαστε ότι θα μπορούσαν. Η μόνη λύση, για όλη την ανθρωπότητα, είναι η κατάργηση του νόμου της αξίας, η ολική και δεσποτική καταστροφή της οικονομίας. Αυτό είναι το κέντρο, η καρδιά του κομμουνιστικού προγράμματος, το κλειδί για το ανάλλακτο του επαναστατικού κινήματος για την καταστροφή του καπιταλισμού τόσο για τους αγωνιστές του σήμερα όσο και για τους αγωνιστές του χθες.

Η ανάγκη για την βίαιη καταστροφή όλων των αστικών κοινωνικών δομών, για το προλεταριάτο να οργανωθεί σε τάξη και ως κόμμα, για την δικτατορία των φτωχών και αργότερα, πιο ξεκάθαρα, για την δικτατορία του προλεταριάτου είχαν ήδη εκφραστεί πολύ πριν ο Μαρξ και ο Ένγκελς συστηματικοποιήσουν την ουσία του επαναστατικού προγράμματος γύρω από την καταστροφή της οικονομίας. Με τους Μαρξ και Ένγκελς, η ανάγκη για και η δυνατότητα της δικτατορίας του προλεταριάτου βρήκε την πρακτική της βάση, ξαποστέλνοντας ως ουτοπία κάθε πρόθεση ριζικής αλλαγής δίχως την καταστροφή του εμπορεύματος. Η επαναστατική δικτατορία για την κατάργηση της εμπορικής κοινωνίας γράφτηκε πρακτικά (αν και όχι πάντα επίσημα) πάνω στη σημαία κάθε πραγματικού προλεταριακού αγώνα ενάντια στον καπιταλισμό και το κράτος.

Μέχρι τότε οι επαναστάτες είχαν ιδωθεί ως ουτοπιστές (4), αλλά τώρα ήταν ικανοί να δείξουν ότι στην πραγματικότητα είναι οι μεταρρυθμίσεις και οι μερικές «επαναστάσεις» που συνιστούν ουτοπίες.

“Δεν είναι η ριζική επανάσταση ή η καθολική ανθρώπινη απελευθέρωση αυτό που είναι ένα ουτοπικό όνειρο… είναι η μερική πολιτική επανάσταση, η επανάσταση που αφήνει τους στύλους του κτιρίου να στέκονται” (Κ. Μαρξ – Κριτική της Εγγελιανής φιλοσοφίας του Δικαίου, 1844).

Η αλφαβήτα του επαναστατικού προγράμματος: η δικτατορία του προλεταριάτου

Έχοντας κατά νου το μέγεθος της παραμόρφωσης και ιδεολογικής παραχάραξης που χαρακτηρίζει την τρέχουσα περίοδο, δεν είναι υπερβολικό να ξεκαθαρίσουμε την αλφαβήτα του επαναστατικού προγράμματος. Η ουσία του καπιταλισμού σήμερα είναι (και δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς) ακριβώς η ίδια με χθες. Όπως έχουμε πει πολλές φορές, το επαναστατικό πρόγραμμα είναι ανάλλακτο μόνο η δικτατορία του προλεταριάτου και η επακόλουθη κατάργηση του εμπορεύματος και της μισθωτής εργασίας μπορεί να φέρει στην ανθρωπότητα μία πραγματική λύση.

Θα θέλαμε πάρα πολύ να ξανανοίξουμε την συζήτηση πάνω στο περιεχόμενο και την έκταση αυτού που, εμείς οι κομμουνιστές, ονομάζουμε επαναστατική δικτατορία του προλεταριάτου, θα θέλαμε να συγκεντρωθούμε σε ορισμένες πτυχές του προγράμματός μας που έχουν παραμορφωθεί και διαφθαρεί από την αντεπανάσταση και θα είναι ουσιαστικά την εποχή του επόμενου παγκόσμιου επαναστατικού κύματος αγώνων.

Ξεκινώντας από την ιστορική αναγκαιότητα για την καταστροφή της δικτατορίας της αξίας, θα είναι μείζονος σημασίας ο αγώνας ενάντια σε όλες τις ιδεολογίες (όπως αυτή του σοσιαλισμού σε ένα έθνος) που βλέπουν την δικτατορία του προλεταριάτου σαν μία πολιτική δικτατορία, ως μία επίσημη δικτατορία του ενός ή άλλου τομέα ή κόμματος του «προλεταριάτου» ή «σοσιαλιστικού κόμματος». Πρέπει να τις αντικρούσουμε με την δικιά μας αντίληψη ότι ο κοινωνικός χαρακτήρας (ο ολικός χαρακτήρας) της δικτατορίας του προλεταριάτου είναι η ιστορική εκδίκηση της αξίας χρήσης ενάντια στην αξία, η επιβεβαίωση των ανθρώπινων αναγκαιοτητών ενάντια στην αξία εν διαδικασία. Αυτό ξεκαθαρίζει το γιατί το προλεταριάτο δεν έχει υπάρξει ποτέ ικανό να επιβάλλει τη δικτατορία του και ότι, καθώς ο ανταγωνισμός θα θριαμβεύσει ενάντια στο εμπόρευμα και τους νόμους του, μπορεί να επιβληθεί μόνο σε παγκόσμια κλίμακα. Έτσι γίνεται ξεκάθαρο ότι, εκτός από ορισμένους αγώνες τάξης εναντίον τάξης, όπως στο Μεξικό στις αρχές του 20ου αιώνα, στη Ρωσία από το 1917 έως το 1919, στη Γερμανία λίγο αργότερα ή στην Ισπανία την δεκαετία του 30’, όταν πολεμήσαμε ενάντια στις χίλιες και μία εκφράσεις του νόμου της αξίας, είναι ανοησία το να μιλάμε για «δικτατορία του προλεταριάτου» σε οποιαδήποτε χώρα. Ακόμη και σε υποδειγματικές περιπτώσεις οργάνωσης της επαναστατικής δράσης από την τάξη μας που μόλις αναφέραμε, μπορούμε να μιλάμε μόνο για προσχηματισμό και προσπάθειες επιβολής της ταξικής δικτατορίας – όχι για την ίδια την δικτατορία του προλεταριάτου, που μπορεί να είναι μόνο παγκόσμια.

Με τον ίδιο τρόπο που ο ρεβιζιονισμός και ο ρεφορμισμός εφεύραν την παράλογη θεωρία του σοσιαλισμού σε ένα έθνος και η κυρίαρχη τάξη του κόσμου βρήκε την ευχαρίστηση να μιλάει για «σοσιαλιστικές χώρες» ή «κομμουνιστικές χώρες», μερικοί πιο ριζοσπαστικοί τομείς  της μαρξιστικής αστικής Αριστεράς εφεύραν την θεωρία της δικτατορίας του προλεταριάτου σε μία χώρα ή, ακόμη χειρότερα, την θεωρία του εργατικού κράτους, πρώτα στη Ρωσία και αργότερα σε άλλες χώρες.

Θέλουμε επίσης να τονίσουμε πώς η ανάγκη να καταργήσουμε τις αυτόνομες αποφάσεις από παραγωγικές μονάδες, να καταργήσουμε την αυτονομία των αγοραστών και πωλητών, της προσφοράς και της ζήτησης και να καταργήσουμε την ισότητα του ατόμου και της ελευθερίας του να αποφασίζει (η ίδια η βάση της εμπορικής κοινωνίας) είναι μία σημαντική πτυχή της δικτατορίας του προλεταριάτου. Θέλουμε να δώσουμε έμφαση στο ότι η δικτατορία του προλεταριάτου δεν θα πρέπει μόνο να καταργήσει τις εταιρείες στην υπάρχουσα κατάστασή τους, αλλά και τις μονάδες που έχουν αυτονομία αποφάσεων, είτε σαν ομάδες εργοστασίων είτε σαν οικονομικοί τομείς, καθώς και τα δύο υπονοούν την ύπαρξη ανταλλαγών μεταξύ τους. Θέλουμε να δείξουμε την ζωτική ανάγκη κατάργησης της δημοκρατίας σε όλες τις μορφές της, όχι μόνο την κοινοβουλευτική αλλά και την «συμβουλιακή», εργατική κτλ. Και σαν τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, θα θέλαμε να αναπτύξουμε τα στοιχεία κλειδιά στον αγώνα ενάντια στα σύνολα ιδεολογιών (όπως ο φεντεραλισμός, εργατισμός, «αναρχισμός»,…) που θα είναι ένα εμπόδιο στην ανάπτυξη της επαναστατικής και οργανικής συσπείρωσης ενάντια στο νόμο της αξίας.

Οι προγραμματικοί καθορισμοί της επανάστασης αναπτύσσονται σε ανταγωνισμό με τους προγραμματικούς καθορισμού του καπιταλισμού και τις προσπάθειες μεταρρύθμισής του, που είναι και ακριβώς γιατί αισθανόμαστε ότι είναι αδιαχώριστο να βάλουμε τις γενικές διαχωριστικές γραμμές όσον αφορά την δικτατορία του προλεταριάτου σε αυτό το κείμενο για την δικτατορία της αξίας, την δικτατορία της οικονομίας. Όμως, περαιτέρω ανάπτυξη θεμάτων που συνδέονται με την καταστροφή της δικτατορίας της αξίας θα μας παρασύρει από τους στόχους αυτού του κειμένου και θα είναι σύντομα εστίαση ενός άλλου κειμένου. (5)

Ανοικτή διατριβή πάνω στη δικτατορία της οικονομίας

Εδώ θέλουμε να υπογραμμίσουμε ορισμένες πτυχές της δικτατορίας της οικονομίας σήμερα, της σύγχρονης ανάπτυξης της δικτατορίας που επιβάλλει η αξία εν διαδικασία σε όλες τις σφαίρες της ανθρώπινης ζωής, τις τρέχουσες μορφές της κυρίαρχης διατριβής που στοχεύει να υποτάξει όλο και περισσότερο τα ανθρώπινα όντα στο απρόσωπο τέρας που είναι η οικονομία.

Παρόλο που η δικτατορία της οικονομίας έχει υπάρξει ένα σταθερό χαρακτηριστικό του κεφαλαίου, χρειαζόταν ωστόσο μία μακράν διαδικασία πριν από το καθήκον της υπηρεσίας της οικονομίας, την ανάγκη του να θυσιαστεί κάποιος για τον ανταγωνισμό, την υποχρέωση του να κάνεις προσπάθειες για την εθνική οικονομία ή να μπορεί να ανακοινωθεί ανοικτά οποιοδήποτε αίτημα σύσφιξης της ζώνης για την «ώθηση» της οικονομίας. Έχει μπει πολύ νερό στο αυλάκι και έχει χυθεί πολύ αίμα σε όλο τον κόσμο μέχρι που πλέον είναι αποδεκτό σαν η φυσική τάξη των πραγμάτων ότι ο άνθρωπος είναι άνευ αξίας και το μόνο πράγμα που έχει σημασία είναι η εθνική οικονομία, ο ανταγωνισμός…

Παρόλο που η αστική κοινωνία, και ιδιαίτερα η εθνική οικονομία, πάντα θεωρούσε τα ανθρώπινα όντα ως απλά μέσα πλουτισμού, ο καπιταλισμός τους προηγούμενους αιώνες έκρυβε τους στόχους του (τουλάχιστον ιδεολογικά και μερικά) και καμία κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να πει, τόσο ανοικτά όσο το λένε σήμερα, ότι οι άνθρωποι πρέπει να θυσιάσουν τις ζωές τους στα συμφέροντα της οικονομίας. Οι κυρίαρχες φράξιες της αστικής τάξης έψαχναν (και τις περισσότερες φορές έβρισκαν) τρόπους να παρουσιάζουν τα συμφέροντα και τις ανάγκες της τάξης τους ως ευεργετικούς για την δικιά τους τάξης πρωτίστως και, έπειτα, για όλη την κοινωνία (μία ουσιαστική συνθήκη για να καταστεί  δυνατή η επιβολή της ταξικής κυριαρχίας δίχως μεγάλες εκρήξεις). Ποτέ δεν κουράζονταν στο να επαναλαμβάνουν ότι τα προβλήματα των αποκληρωμένων μαζών θα επιλύνονταν στο εγγύς ή μακρινό μέλλον και ο κόσμος θα γινόταν ένα καλύτερο μέρος. Οι κυβερνήσεις υποσχέθηκαν ένα λαμπρό μέλλον με τον ίδιο τρόπο που οι παπάδες υποσχέθηκαν το βασίλειο του ουρανού.

Σήμερα, δεν υπάρχουν τέτοιες κουβέντες, επιπλέον υποσχέσεις ενός καλύτερου μέλλοντος στη γη, καμία αναφορά μίας λύσης για την πείνα και την μιζέρια – δηλώνουν ανοικτά και χωρίς περιορισμούς ότι πρέπει να συνεχίσουμε να σκοτωνόμαστε στη δουλειά και ότι το μέλλον θα είναι ακόμη χειρότερο. Στο παρελθόν, παρόλο που λίγοι το πίστευαν, λεγόταν ότι η δυστυχία θα ελλατωνόταν, ότι οι πεινασμένοι και οι δυστυχισμένοι θα σώζονταν από την οικονομική ανάπτυξη και ότι, στο μέλλον, θα έμεναν όλο και λιγότεροι. Σήμερα, δεν προσπαθούν καν να κρύψουν το γεγονός ότι στον κόσμο που υπόσχονται θα υπάρχουν πάντα άνθρωποι σε κουρέλια και όλο και πιο πολλοί θα πετιούνται στη σωρό των αχρήστων.

Οι πολιτικοί και οι κυβερνήσεις δεν βγάζουν πλέον ομιλίες για να απαιτήσουν θυσίες στο όνομα ενός καλύτερου κόσμου για όλους. Δηλώνουν ανοικτά την ανάγκη να καταδικάσουν περισσότερους ανθρώπους στην ανεργία, στη λιμοκτονία, στη δυστυχία,…την ανάγκη να κάνουν περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες, κτλ, επειδή το απαιτεί η οικονομία για να κάνει τις επιχειρήσεις πιο ανταγωνιστικές. Δεδομένου ότι η ανάπτυξη του κεφαλαίου επιβάλλει ένα και μοναδικό πρόγραμμα σε όλες τις αστικές φράξιες, όσο πιο ενιαίες γίνονται οι ρητορείες τους, τόσο πιο οφθαλμοφανές είναι ότι δεν υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στους πολιτικούς και τις κυβερνήσεις. Οι προεκλογικές τους εκστρατείες, οι κοινοβουλευτικοί τους αγώνες και τα πραξικοπήματά τους δεν φέρνουν αντιμέτωπα διαφορετικά προγράμματα ή φράξιες, αλλά είναι μόνο φιλονικίες για το μερίδιο της λεηλασίας, λαδώματα και άλλα κόλπα που διανέμονται σε μικρές δόσεις σύμφωνα με την αγριότητα/προθυμία των αγώνων τους να αυξήσουν την εκμετάλλευση και την απαλλοτρίωση υπερ-αξίας: όσο μεγαλύτερη η ικανότητά τους να δώσουν ένα πλαίσιο και να εμμένουν σε μέτρα λιτότητας τόσο μεγαλύτερο και το μερίδιό τους.

Η ίδια η οικονομία έχει γίνει το κυρίαρχο θέμα για όλους τους πολιτικούς και όλες τις κυβερνήσεις. Στο παρελθόν, η αποφασιστική θέση της οικονομίας ήταν κρυμμένη πίσω από τη θρησκεία, την πολιτική ή διάφορες άλλες ιδεολογίες και δεν υπήρχε περίπτωση να μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως επιχείρημα εξαναγκασμού ενάντια στα ανθρώπινα όντα επιπλέον ένας πολιτικός ή μία κυβέρνηση θα ξέπεφτε στην δυσμένεια εάν αποκάλυπτε το μυστικό της κυριαρχίας και ανοικτά διακήρυττε ότι όλα θα έπρεπε να θυσιαστούν στο βωμό της οικονομίας, του ανταγωνισμού της εθνικής οικονομίας.

Το κόμπλεξ ενοχών του προπατορικού αμαρτήματος της αστικής τάξης (που επέβαλλε το κοινωνικό της σύστημα στο όνομα του λαού και της κοινωνικής ισότητας – «Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφότητα») οδήγησε την τελευταία στο να κρύψει το γεγονός ότι αυτό το σύστημα θυσιάζει ανθρώπινα όντα στο βωμό του χρήματος. Οι πολιτικοί έκρυβαν αυτό που κυνικοί και διαφανείς αστοί οικονομολόγοι (όπως ο Ντέιβιντ Ρικάρντο) ανακάλυπταν και έγραφαν στα επιστημονικά έργα τους. Πολιτικοί, ιδεολόγοι και κυβερνήτες ανάλαβαν το καθήκον να κρατήσουν το «μυστικό» εντός του κύκλου των «μυημένων». Σήμερα, αντιθέτως, το ανακηρύσσουν παντού: το μόνο πράγμα που έχει σημασία είναι η κινητήρια δύναμη του κέρδους, η ανταγωνιστικότητα της εθνικής οικονομίας και αν οι άνθρωποι πρέπει να λιμοκτονήσουν για αυτό, τότε αυτό είναι απλά ένα αναγκαίο κακό. Κάθε πολιτικός προσπαθεί να επιδείξει περήφανα τις επιχειρηματικές του ικανότητες, απαιτώντας από τον πληθυσμό να δουλέψει πιο σκληρά και να κερδίζει λιγότερα.

Η καταστροφή ανθρώπων και της αλληλεγγύης μεταξύ ανθρώπων έχει φτάσει σε παρανοϊκά επίπεδα: έχει γίνει κανονικό, λογικό και φυσικό οι άνθρωποι να πρέπει λιμοκτονούν για να κάνουμε τις επιχειρήσεις κερδοφόρες. Με τον ίδιο τρόπο που μας συμβουλεύουν να πάρουμε μαζί μας ομπρέλα όταν βρέχει, μας λένε ότι εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, εκατομμύρια ανθρώπινα όντα θα πρέπει να υποφέρουν για το καλό της εθνικής οικονομίας, και ότι ο μόνος τρόπος να ξεφύγουμε από αυτή τη καταστροφή είναι να δουλέψουμε σκληρότερα. Και ως ένας τρόπος να μας αποστερήσουν και τους τελευταίους εναπομείναντες κόκκους ταξικής αλληλεγγύης, μας συνιστούν να κάνουμε μία δωρεά σε μια ΜΚΟ ή να αγοράσουμε αγαθά από το τοπικό γωνιακό μαγαζί και να τους τα δώσουμε ώστε να τα στείλουν στους φτωχούς σε κάποια γωνιά του πλανήτη. Θυσία και ατομική ευημερία είναι στην ημερήσια διάταξη.

Περαιτέρω εξήγηση ή δικαιολογία δεν είναι ιδιαίτερα απαραίτητη – είναι φανερό ότι ο βαθμός του διαχωρισμού, της αλλοτρίωσης από την ανθρώπινη ανάγκη και την ανθρώπινη κοινότητα είναι τόσο υπερβολικός ώστε φαίνεται εντελώς νορμάλ σε όλους ότι ένας πολιτικός μουρμουρίζει μονότονα για ώρες περί οικονομικών στατιστικών, την αναγκαιότητα για θυσίες από τους ανθρώπους και τα οφέλη των επιχειρήσεων. Το συγκεκριμένο, η πραγματικότητα του ανθρώπου, έχει γίνει μία πλήρη αφαίρεση, έτσι ώστε αυτό που φαίνεται ως συγκεκριμένο και πραγματικό για τις άμορφες μάζες των πολιτών-θεατών είναι στην πραγματικότητα μία πλήρης αφαίρεση: η ευημερία της χώρας, το μέλλον της εθνικής οικονομίας. Η φημισμένη επανάσταση στις επικοινωνίες, που στην πραγματικότητα έχει ως αποτέλεσμα τον ανθρώπινο διαχωρισμό σε βαθμό που δεν έχει βιωθεί ποτέ παλαιότερα, είναι ένας αποφασιστικός παράγοντας σε αυτή τη γενικευμένη αφαίρεση του ανθρώπινου είδους. Θα ήταν εντελώς αδύνατο να πείσεις έναν προλετάριο τους προηγούμενους αιώνες ότι δεν ήταν αυτός, οι σύντροφοί του, τα παιδιά του, οι γονείς του,.. δηλαδή η τάξη του, η ανθρωπότητα που είχε σημασία, αλλά μάλλον «τα κριτήρια σύγκλισης της ΕΕ», «το σχέδιο Α ή το σχέδιο Β», τα «οφέλη στην οικονομία μας από τον τάδε φόρο»,… και αυτή η αφαίρεση έχει μεγαλύτερο δικαίωμα να υπάρχει από ότι ο άνθρωπος με σάρκα και οστά. Γι’ αυτό όποιος προλετάριος δρα σύμφωνα με τις ανάγκες του και τις ανάγκες της τάξης του συνωμοτεί ενάντια στην καθεστηκυία δημοκρατική τάξη πραγμάτων.

Είναι πέρα από το πλαίσιο αυτού του κειμένου να συζητήσει ως πιο βαθμό αυτή η κατάσταση σηματοδοτεί τα αντικειμενικά και ιστορικά όρια όλου του αστικού κοινωνικού συστήματος, δεδομένου ότι η κυρίαρχη τάξη δεν είναι πλέον ικανή να προσφέρει κανένα ζωτικό σχέδιο για το ανθρώπινο είδος ή, αντιθέτως, εάν η παρούσα κατάσταση αποκαλύπτει ότι αυτό το σύστημα μπορεί να συνεχίσει να επιβάλλει οποιαδήποτε είδος θυσίας, δεδομένου ότι το προλεταριάτο δεν είναι ικανό να αναδομηθεί ως τάξη, ως μία ιστορική δύναμη αυτή την εποχή της ιστορίας. Σε κάθε περίπτωση, πιστεύουμε ότι αυτές οι δύο πραγματικότητες χαρακτηρίζουν την παρούσα διεθνή κατάσταση, εφόσον η κυρίαρχη τάξη δρα πάντα σαν να μην είχε όρια και το προλεταριάτο μόνο αντιδρά μόνο περιστασιακά και τοπικά, χωρίς να καταφέρνει να συγκροτηθεί σε διεθνή δύναμη. Αυτή η κατάσταση συνεχίζει να καθορίζει ένα σύνολο αντιφατικών χαρακτηριστικών στους αγώνες των τελευταίων χρόνων. (6)

«Κρίση» ή «ανάκαμψη», είναι πάντα το ίδιο παλιό τραγούδι

“Η κρίση έφτασε, πρέπει να σφίξουμε τα ζωνάρια μας”, “η ανάκαμψη είναι εύθραυστη, λίγη ακόμη προσπάθεια”,… “βλέπουμε το φως στο τέλος του τούνελ, τώρα δεν είναι η ώρα να έχουμε απαιτήσεις”, “τα πάμε καλά, αλλά η ανάπτυξη είναι ασθενής”… ακούμε από την αριστερά και την δεξιά αυτού του θεάματος που στοχεύει στην υποταγή μας στην δικτατορία της οικονομίας. Εάν αυτή η καταραμένη οικονομία δεν πάει καλά πρέπει να κάνουμε θυσίες για να την ορθοποδήσουμε, εάν πάει καλά πρέπει να συνεχίζουμε τις προσπάθειες ώστε να μην την αποθαρρύνουμε και να την βελτιώσουμε ακόμη πιο πολύ, εάν αγκομαχάει πρέπει να κάνουμε περαιτέρω θυσίες για να την κάνουμε ικανή να ανακάμψει. Αυτή είναι η εντελώς ξεκάθαρη τάξη πραγμάτων του συστήματος στο οποίο είμαστε υποταγμένοι. Αυτό που μας λένε είναι “συνεχίστε να κωπηλατείτε, είναι αδύνατο να εγκαταλείψετε αυτή τη γαλέρα”.

Είναι ταυτόσημο με το να πιστεύεις στον ’γιο Βασίλη το να ζεις με την ελπίδα ότι μία κυβέρνηση, ένα πολιτικό κόμμα, ένα συνδικάτο ή ένα κανάλι στην τηλεόραση,.. θα ανακοινώσει ποτέ τα καλά νέα ότι τώρα μπορούμε να εκμεταλλευτούμε την ζωή κατά το δυνατόν χωρίς πλέον να κάνουμε θυσίες, ότι θα ζήσουμε μία καλύτερη ζωή και ακόμη και οι πιο φτωχοί θα είναι προνομιούχοι, με αυξήσεις στους μισθούς και κοινωνική πρόνοια, όλοι μας να δουλεύουμε λιγότερο και να τρώμε περισσότερα.

Σημειώσεις

1. Για να είμαστε πιο ακριβείς, θα έπρεπε να πούμε “η κριτική της οικονομίας στην θεωρητική της έκφραση” επειδή αναφερόμαστε στις πρώτες θεωρητικές διατυπώσεις και επεξηγήσεις αυτής της διαδικασίας. Στην πραγματικότητα, η δικτατορία της αξίας αναπτύσσεται από τον καιρό της καταγωγής της ανταλλαγής, της αυτονόμησης της ανταλλακτικής αξίας και της ανάπτυξης του γενικού ισοδύναμου, μέχρι την εγκαθίδρυση της κοινότητας του χρήματος ως την μόνη και απαράμιλλη κοινότητα των παραδομένων ανθρώπων: όλο το ανθρώπινο είδος είναι υποταγμένο σε αυτή τη δικτατορία (η πρακτική θα δείξει, ενάντια σε όλες τις ιδεολογίες, μαζί και τις «μαρξιστικές», ότι από εκείνη την ιστορική στιγμή, ανεξάρτητα από τις άμεσες μορφές της παραγωγής, τα ανθρώπινα όντα έχουν γίνει τίποτα άλλο παρά εργατική δύναμη για την αναπαραγωγή του παγκόσμιου κεφαλαίου). Καθώς το προλεταριάτο είναι το πραγματικό αντικείμενο αυτής της δικτατορίας και αντιτίθεται σε αυτήν με έναν ολικό, οντολογικό και ζωτικό τρόπο, η κριτική του για την οικονομία ξεκινάει με την ίδια του την ύπαρξη.
2. Φυσικά, ο καπιταλισμός ακόμη διδάσκει ότι μερικά αφεντικά είναι εκμεταλλευτές (λες και δεν είναι όλα) ή ότι για την δικτατορία, τον πόλεμο και την βαρβαρότητα μπορούμε να κατηγορήσουμε κάποιο τρελό άνθρωπο όπως ο Πινοτσέτ, ο Χίτλερ ή ο Σαντάμ Χουσεϊν.
3. Ο όρος «ξεκάθαρος» δεν πρέπει να κατανοηθεί με την δημοκρατική έννοια της λέξης, που θα σήμαινε ότι η πλειοψηφία των προλετάριων θα εντόπιζε ξεκάθαρα τον εχθρό της εντός αυτών των κινημάτων, αλλά με την έννοια ότι η κοινωνική πρακτική όλων των μεταρρυθμίσεων αντιτίθεται αντικειμενικά στα ιστορικά και κοινωνικά συμφέροντα του προλεταριάτου ως όλον, με την έννοια ότι κάθε μεταρρύθμιση αναπαράγει και διατηρεί την εμπορική κοινωνία, την ρίζα κάθε κακού. Μόνο μία περισσότερο ή λιγότερο οργανωμένη μειοψηφία, περισσότερο ή λιγότερο συσπειρωμένη σε αυτόνομη δύναμη ανάλογα με την εποχή, μπορεί ανοικτά και απροκάλυπτα να τις αποκηρύξει. Είναι προφανές ότι η επιβεβαίωση του επαναστατικού προγράμματος, το αποτέλεσμα του γενικού ανταγωνισμού όλου του προλεταριάτου ενάντια στην καπιταλιστική κοινωνία, μπορεί να κρυσταλλωθεί συνειδητά μόνο από μία μειοψηφία προλετάριων το να προσποιούμαστε το αντίθετο θα ήταν ισοδύναμο με το να δουλεύουμε προς την διάλυση της τάξης, σαμποτάροντας την ιστορική δράση της συγκρότησης του προλεταριάτου ως κόμμα.
4. Δεν εννοούμε ότι μέχρι τότε η ολική επανάσταση ήταν μία ουτοπία, αλλά μέχρι τότε τα προγράμματα, τα κοινωνικά σχέδια προερχόντουσαν από τις ιδέες και τις επιθυμίες των επαναστατών και ήταν αναμειγμένα με τον εξαγνισμό του κόσμου εκείνης της εποχής. Επομένως, παρόλο που οι πράξεις των επαναστατών ερχόντουσαν σε ολική αντίθεση με αυτές των ρεφορμιστών, τα σχέδιά τους δεν εξέφραζαν το ίδιο επίπεδο ρήξης και ανταγωνισμού. Για παράδειγμα, αναφερόμαστε σε όλο αυτό που ονομάστηκε «ουτοπικός σοσιαλισμός και κομμουνισμός» όπου επαναστατικές επιβεβαιώσεις συνυπήρξαν με μικρές μεταρρυθμίσεις του αστικού κόσμου.
5. Ο καλύτερος τρόπος να αναπτύξουμε αυτά τα σημεία βρίσκεται στην ανάλυση της εμπειρίας του προλεταριάτου στις επαναστατικές του προσπάθειες, πιο συγκεκριμένα στην ανάλυση των αιτιών της ήττας του. Με αυτή την έννοια, συνεχίζουμε την θεμελιώδη προγραμματική εργασία πάνω στην παγκόσμια επαναστατική περίοδο 1917-1923, όπως στις επαναστατικές προσπάθειες στο Μεξικό στις αρχές του 20ου αιώνα και στην Ισπανία την δεκαετία του 1930.
6. Πάνω σε αυτό το ζήτημα, μπορείτε να διαβάσετε το κείμενο «Γενικά χαρακτηριστικά των αγώνων της τρέχουσας περιόδου», στο Communism No9 (αγγλικά) στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://gci-icg.org
To χρήμα εξευτελίζει όλους τους θεούς του ανθρώπου και τους μετατρέπει σε εμπόρευμα. Το χρήμα είναι η αποξενωμένη από τον άνθρωπο ουσία της εργασίας του και της ύπαρξής του, κι αυτή η ουσία τον εξουσιάζει και αυτός την προσκυνά.

Κ. Μαρξ – Το εβραϊκό ζήτημα



ΠΕΡΙ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Αστική ρητορική

Όσο περισσότερο η κοινωνία παρακ΅άζει τόσο περισσότερο εγκω΅ιάζει την εργασία διαμέσου των ΅έσων της (1). Δεν είναι, στην πραγ΅ατικότητα, καθόλου σπάνιο να δού΅ε τους αρχηγούς του κράτους, τους συνδικαλιστές... να αφιερώνουν πολλές από τις ανοησίες τους για το θέ΅α της εργασίας. Μας εξηγούν ότι “η εργασία είναι απαραίτητη”, ότι “πρέπει να χτίσου΅ε ένα εργατικό έθνος”, ότι “δεν ΅πορού΅ε να ζήσου΅ε χωρίς εργασία”, ότι “χρειάζεται να γίνει αύξηση στην παραγωγικότητα”, “να ανοικοδο΅ηθεί η χώρα (ή να καταστεί ανταγωνιστικότερη...)”, κ.λπ.

Γενικά, είναι συνήθως εκείνοι που δεν εργάζονται που λένε αυτού του είδους τα πράγ΅ατα. Καταρχήν επειδή, σε γενικές γρα΅΅ές, οι κοινωνικοί κανόνες απαγορεύουν τον αυτοεκθειασ΅ό. Αφετέρου, εάν αυτά επρόκειτο να ειπωθούν από έναν εργάτη θα ήταν ισοδύνα΅ο ΅ε το να θέλει να δη΅ιουργήσει και να τελειοποιήσει το όργανο των βασανιστηρίων (η εργασία είναι βασανιστήριο!) που ο βασανιστής του τού επιβάλλει. Τέλος, αυτού του είδους τα λόγια ανταποκρίνονται στην ανάγκη του κεφαλαίου να διατηρηθούν οι προλετάριοι ως απλοί εργάτες (2), να υπάρχουν για να δουλεύουν, να ξερνάνε υπεραξία και να αφιερώνουν το υπόλοιπο “της ζωής τους” στην ανασυγκρότηση της εργατικής τους δύνα΅ης... προκει΅ένου να συνεχίσουν να δουλεύουν.

Πέρα από το ΅ε΅ονω΅ένο ο΅ιλητή, η ο΅ιλία γύρω από το “ζήτω η εργασία” διατηρείται από το κεφάλαιο, αυτό το κοινωνικό τέρας, το ΅όνο αληθινό υποκεί΅ενο αυτής της κοινωνίας. Πράγ΅ατι, το κεφάλαιο δεν είναι ΅όνο αυτοαξιοποιού΅ενη αξία, ΅ια κοινωνική σχέση της εκ΅ετάλλευσης της ΅ισθωτής εργασίας: σαν αξία σε εξέλιξη έχει υπάγει τον άνθρωπο και τον έχει ΅ετατρέψει σε εκτελεστή των συ΅φερόντων του. Κατ' αυτό τον τρόπο, το κεφάλαιο ΅ετασχη΅ατίζεται στο ανώτατο υποκεί΅ενο της κοινωνίας, ΅ετασχη΅ατίζοντας ταυτόχρονα τους εκτελεστές του σε απλές ΅αριονέτες (3).

Όταν οποιοδήποτε αφεντικό, οποιοσδήποτε Μπ. Ομπάμα, οποιοσδήποτε Πούτιν, οποιοσδήποτε διευθυντής επιχείρησης ή ηγέτης συνδικάτου λέει αυτά τα πράγ΅ατα ανταποκρίνεται εξ ολοκλήρου στα συ΅φέροντα του. Το κεφάλαιο ΅ιλά, δηλαδή, διά του στό΅ατός του.

“Δουλέψτε”, “Αυξήστε το ρυθ΅ό της εργασίας σας”, “Η εργασία απελευθερώνει” (4), “Ζήτω οι ήρωες της δουλειάς”, είναι όλα συνθή΅ατα που αποτελούν τα πραγ΅ατικά και πλήρη συ΅φέροντα της κοινωνικής τάξης που ζει από τον εκβιασ΅ό της υπεραξίας και έχει οργανωθεί σε “εθνικά”, “σοσιαλιστικά” ή “λαϊκά” κράτη... Η συ΅΅ετοχή της στην υπεραξία συσχετίζεται ά΅εσα ΅ε τη δυνατότητά της να διαχειριστεί το κεφάλαιο ή, κάτι που σημαίνει το ίδιο πράγμα, ΅ε την ικανότητά της να ελέγξει την εργατική τάξη. Αυτό που συ΅περαίνου΅ε είναι ότι οι καλύτεροι καπιταλιστές είναι εκείνοι που ΅πορούν καλύτερα να εγγυηθούν την αναπαραγωγή της ΅ισθωτής εργασίας. Οι πραγματικοί ιδιοκτήτες των παραγωγικών δυνά΅εων (η αστική τάξη) αποφασίζουν σχετικά ΅ε τη χρήση τους οικονο΅ικά και οι ικανότεροι ΅εταξύ τους είναι εκείνοι που πετυχαίνουν να κάνουν το ΅ισθωτό σκλάβο να αισθάνεται ικανοποιη΅ένος ΅ε τη σκλαβιά του.

Ο χρήσιμος ηλίθιος

Μερικοί άνθρωποι ισχυρίζονται ότι η πραγ΅ατικότητα είναι διαφορετική όταν αυτά λέγονται από ένα ΅ισθωτό σκλάβο, έναν εργάτη. Τίποτα δεν θα ΅πορούσε να είναι πιο ΅ακριά από την αλήθεια. Όταν ένας φτωχός και δυστυχής εργάτης επευφη΅εί την εργασία προδίδει την τάξη του, αρνού΅ενος τα ά΅εσα και ιστορικά συ΅φέροντα της τελευταίας και, κατά συνέπεια, γίνεται αδύνατο να συγκροτηθεί σε προλεταριακή τάξη ενάντια στο κεφάλαιο. Για να κυριολεκτήσου΅ε, είναι ένας χρήσι΅ος ηλίθιος (5) που συνεχίζει να συντηρεί και να αναπτύσσει την εργασία και που, άσχετα από τις προθέσεις του, συ΅βάλλει αντικει΅ενικά στην ανάπτυξη και την ενδυνά΅ωση της εκ΅ετάλλευσης του συνόλου του προλεταριάτου.

Είναι ακό΅α ση΅αντικότερο για το κεφάλαιο να υπάρχει ένας εργάτης που εξυ΅νεί την αρετή της εργασίας, επειδή, ως ηλίθιος, είναι ακό΅α πιο χρήσι΅ος ώστε να πείσει τους άλλους εργάτες να παραδοθούν στην εργασία και την εκ΅ετάλλευση. Από την άποψη της ταξικής πάλης, η θέση του είναι, χωρίς α΅φιβολία, ΅ε την πλευρά του κεφαλαίου. Δρώντας αντικει΅ενικά για ΅ια αύξηση στη σχέση ΅εταξύ της υπεραξίας και του ΅εταβλητού κεφαλαίου (τοποθετώντας έτσι τον εαυτό του ενάντια στα ά΅εσα συ΅φέροντα της εργατικής τάξης για την πάλη ενάντια στο ποσοστό εκ΅ετάλλευσης) (6) υπερασπίζει συνολικά την αλλοτριω΅ένη εργασία, το ίδιο το θε΅έλιο αυτής της κοινωνίας της εκ΅ετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο και ΅ε αυτό τον τρόπο, τοποθετείται ενάντια στα ιστορικά συ΅φέροντα του προλεταριάτου.
Αυτή η αγόρευση παρα΅ένει ουσιαστικά αστική, όχι ΅όνο επειδή εξυπηρετεί το κεφάλαιο, αλλά και επειδή δη΅ιουργείται από το κεφάλαιο, παρότι προέρχεται από το στό΅α ενός ΅εσάζοντα.

Στη διαδικασία της παγκόσ΅ιας εκβιο΅ηχάνισής του, στην κατασκευή του χαρακτηριστικού πλούτου και της φτώχειας του, το κεφάλαιο το ίδιο αναπτύσσει όλο και περισσότερο τα τεχνικά ΅έσα για να κάνει τους σκλάβους του να δουλεύουν, για να τους κάνει ικανούς να αυξήσουν την παραγωγή τους, να αφήσουν τις ζωές τους σε πράγ΅ατα που είναι εν τέλει, ΅η-ιδιοκτησία τους, ένας αλλοτριω΅ένος κόσ΅ος πραγ΅άτων που τους αντιτίθεται, τους εκ΅εταλλεύεται και τους καταπιέζει.

Νέες ΅έθοδοι, νέες ΅ηχανές, λειτουργική ΅ουσική, η αναρρίχηση στην κο΅΅ατική κλί΅ακα, συνδικαλιστικές και πολιτικές ο΅ιλίες, ο έλεγχος του χρόνου και της ΅ετακίνησης, η προώθηση εντός του συνδικάτου, το “ζήτω η εργασία” (ακό΅α κι αν δηλώνεται από τους εργάτες τους ίδιους)... όλα δηλώνουν: όλα για την εντεινό΅ενη και βελτιω΅ένη εκ΅ετάλλευση.

Το κεφάλαιο έχει τελειοποιήσει τον εαυτό του και τις ΅εθόδους του για την ένταση της εκ΅ετάλλευσης. Για αυτόν τον λόγο, δεν υπάρχει τίποτα πιο χρήσι΅ο από ένα εργάτη που φωνάζει “Ας δουλέψου΅ε!”. Με αυτό τον τρόπο, ο εργάτης αποκαλύπτει ότι δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα «υποζύγιο», ένα υποχείριο που χρησι΅οποιεί τη ζωώδη, γενική, αδιάφορη, αφηρη΅ένη ενέργεια η οποία ΅ετασχη΅ατίζεται σε ΅ια καταπιεστική δύνα΅η, στο κεφάλαιο, το οποίο απαιτεί πάλι φρέσκο αί΅α από αυτό το ίδιο υποχείριο για να δη΅ιουργήσει περισσότερο κεφάλαιο. Αυτή η διαδικασία απαιτεί ακό΅η περισσότερη εργασία, περισσότερη ΅υϊκή προσπάθεια και στη συνέχεια, αυτό το νέο κεφάλαιο χρειάζεται να τραφεί ΅ε το αί΅α της ζωής προκει΅ένου να γίνει ακό΅η περισσότερο κεφάλαιο, εντείνοντας την προσπάθεια των πιονιών του. Είναι αδύνατο να ανανεώνεται το κεφάλαιο αστα΅άτητα χωρίς αναγκαστικά να σκοτώσει προλεταρίους στην δουλειά. Το κεφάλαιο ΅πορεί να υπάρχει και να παρα΅ένει σταθερό ΅όνο ΅ετατρεπό΅ενο συνεχώς σε περισσότερο κεφάλαιο. Όπως η διευρυ΅ένη αναπαραγωγή της εκ΅ετάλλευσης της εργασίας είναι επείγουσα ανάγκη για το κεφάλαιο και για την ύπαρξη της νεκρής εργασίας του, για να γίνει περισσότερο κεφάλαιο πρέπει να σκοτώσει εκ νέου ζωντανή εργασία. Αυτό είναι που το κινεί. Πρέπει να συσσωρεύσει ανθρώπινα πτώματα και βουνά αντικειμένων χωρίς άλλη χρήση από την καταστροφή, η οποία είναι, ΅ετά από όλα αυτά, απλά ένας διπλός τρόπος συγκέντρωσης νεκρής εργασίας. Το κεφάλαιο δε ΅πορεί να κάνει τίποτα άλλο από το να γίνει περισσότερο κεφάλαιο ΅ε τη χρησι΅οποίηση της εργασίας, ΅ε τη συσσώρευση της ως νεκρή εργασία, και, ειδικότερα, ΅ε τη χρησιμοποίηση των χρήσι΅ων ηλιθίων που τη λατρεύουν φωνάζοντας “ζήτω η εργασία!”... Ο ΅όνος τρόπος ΅ε τον οποίο αυτός ο καταρα΅ένος κύκλος ΅πορεί να τελειώσει είναι διά της δικτατορίας ενάντια στο κεφάλαιο και της κοινωνίας της ΅ισθωτής σκλαβιάς.

Ο αγώνας κατά της εργασίας

Ο εκ΅εταλλευό΅ενος, υποβληθείς στην εργασία ΅ε τη βία, έχει εξεγερθεί ενάντια της και ενάντια στους όρους της πραγ΅ατοποίησής της από α΅νη΅ονεύτων χρόνων. Καθ' όλη τη διάρκεια της ιστορίας κανένας δεν έχει εργαστεί επειδή ήθελε να εργαστεί, αλλά επειδή είναι υποχρεω΅ένος, είτε από το ΅αστίγιο, από τη θρησκεία, από το αί΅α και την φωτιά ή/και επειδή είναι βίαια χωρισ΅ένος από την ιδιοκτησία των ΅έσων της ζωής του (βασικά το ίδιο πράγ΅α). Όλοι οι εκ΅εταλλευ΅ένοι, είτε ήταν σκλάβοι, δουλοπάροικοι, γηγενείς άνθρωποι που υποτίθεται ότι "ανακαλύφθηκαν" ή σύγχρονοι προλετάριοι... έχουν αγωνιστεί ακούραστα κατά της εργασίας. Οι επαναστάσεις, οι κοπάνες, οι ΅ερικές ή γενικές εξεγέρσεις είχαν πάντα ά΅εσα συνδε΅ένες αιτίες:
• αγώνας να βελτιωθεί η ποιότητα των ΅έσων της ζωής και να καταληφθεί ένα λιγότερο άθλιο ΅έρος του κοινωνικού προϊόντος
• αγώνας κατά του ρυθ΅ού και της έντασης της εργασίας
• αγώνας κατά της επι΅ήκυνσης της εργάσι΅ης η΅έρας και για τη ΅είωσή της
• αγώνας κατά της εκ΅ετάλλευσης για να χτιστεί μία άλλου είδους κοινωνία

Όλα αυτά ΅πορούν να συνοψιστούν ως πάλη για ΅ια καλύτερη ζωή, ή απλά, ως πάλη για την ανθρώπινη ζωή. Είναι πάλη ενάντια σε εκείνες τις κοινωνίες που επιβάλλουν τα βασανιστήρια και την εργασία, πάλη για όσο λιγότερη δουλειά γίνεται (τόσο στο χρονικό διάστη΅α όσο και στην ένταση), πάλη για την κατάληψη της ΅έγιστης πιθανής ποσότητας του κοινωνικού προϊόντος.

Αυτές οι απαιτήσεις δεν εγκαταλείφθηκαν ΅ε το σχη΅ατισ΅ό και την ανάπτυξη του προλεταριάτου και του ιστορικού κό΅΅ατος του (7), αλλά αναπτύχθηκαν και έγιναν ακριβέστερες. Ο κο΅΅ουνισ΅ός, ως κίνη΅α του οργανω΅ένου προλεταριάτου, αγωνίζεται για τη γενική ΅είωση της εργασίας στην ελάχιστη έκφρασή της (και στη διάρκεια και στην ένταση) και για την κατάληψη του κοινωνικού προϊόντος από το προλεταριάτο. Εντούτοις, ανοιχτά δηλώνει ότι αυτές οι απαιτήσεις ΅πορούν πραγ΅ατικά και πλήρως να ικανοποιηθούν μόνο από την επαναστατική δικτατορία του προλεταριάτου που θα οδηγήσει τον κόσ΅ο ενάντια σε όλα τις ισχύουσες νόρμες (δικτατορία ενάντια στην ανταλλακτική αξία) σύ΅φωνα ΅ε τις ανάγκες ΅ιας αναπτυσσό΅ενης ανθρωπότητας. Ενάντια σε όλους τους αστικούς σοσιαλισ΅ούς που υποστηρίζουν ότι η εργασία είναι έ΅φυτη στα ανθρώπινα όντα και αντιλα΅βάνονται το σοσιαλισ΅ό ως απλή διαδικασία που παίρνει τα αγαθά από τους “πλουσίους” και τα διανέ΅ει ΅εταξύ των “φτωχών”, ο κο΅΅ουνισ΅ός καθιερώνει όχι ΅όνο την ανάγκη να επαναστατικοποιηθεί η διανο΅ή (τελικά, ΅όνο ΅ια συνέπεια που συνδέεται αξεχώριστα ΅ε την παραγωγή), αλλά και να καταστραφούν τα ίδια τα θε΅έλια του τρόπου παραγωγής. Κατά συνέπεια ανατρέπει πλήρως τον ίδιο τον στόχο της παραγωγής, έτσι ώστε να ΅ην καθορίζεται πλέον από το ποσοστό κέρδους αλλά από τη βελτίωση της ζωής, προκει΅ένου να χαλαρώσει την εργασία και έτσι να δουλεύου΅ε λιγότερο. Αυτό υπονοεί την εξαφάνιση των χρη΅άτων, της ε΅ποροκρατίας, και της ΅ισθωτής εργασίας. Μόνο αυτή η καταστροφή ΅πορεί να δη΅ιουργήσει τη βάση επάνω στην οποία η εργασία δεν θα είναι πλέον εργασία, έτσι ώστε η αραγωγική δραστηριότητα γενικά να ΅πορεί να επανενταχθεί στην ίδια την ζωή του ανθρώπου.

Η ανάπτυξη του καπιταλισ΅ού είναι η ταυτόχρονη και αντιφατική ανάπτυξη της αστικής τάξης και της αντεπανάστασης από τη ΅ια πλευρά και του προλεταριάτου και του προγρά΅΅ατος του από την άλλη. Ο αγώνας κατά της εργασίας, για την κατάληψη του κοινωνικού προϊόντος, για την επανάσταση, παράγεται από το κεφάλαιο, παράγοντας συγχρόνως την ανάπτυξη και την ενίσχυση της αντίδρασης. Κάθε ΅είωση του χρόνου εργασίας έχει αντισταθ΅ιστεί από τις αυξήσεις στην παραγωγικότητα της εργασίας και ΅έσω της ΅εγαλύτερης έντασης: στο εργαστήριο, το εργοστάσιο, στη γρα΅΅ή συναρ΅ολόγησης, ΅ε τον Τεϋλορισ΅ό... και ΅ε τις “νέες ΅εθόδους στη διαχείριση εργασίας”. Η ανάπτυξη των σοσιαλδη΅οκρατικών κο΅΅άτων και των εργατικών κο΅΅άτων, του αστικού συνδικαλισ΅ού, του εργατισ΅ού και πιο πρόσφατα του σταλινισ΅ού, του εθνικό-σοσιαλισ΅ού, του λαϊκισ΅ού (σε όλες τις παραλλαγές του, συ΅περιλα΅βανο΅ένου του Περονισ΅ού, του Καστρισ΅ού…) ήταν ταυτόχρονη και σε τέλεια συ΅φωνία ΅ε αυτήν την διαδικασία. Το σύνολο των αστικών δυνά΅εων και κο΅΅άτων παίρνουν τη λατρεία της εργασίας ως ιδεολογικόκέντρο των εκστρατειών τους προκει΅ένου να αναχαιτίσουν τους εργάτες και να τους έχουν έτσι στην υπηρεσία τους.

Η ανάπτυξη των κομμάτων της εργασίας

Η λατρεία της εργασίας από την αστική τάξη συγκροτήθηκε σε κό΅΅α από τα ΅έσα του 19ου αιώνα και ΅ετά. Μέχρι τότε τα αστικά κό΅΅ατα για τους εργάτες αποκαλούνταν απλά “λαϊκά”, αλλά από τότε και έπειτα, τα αστικά ρεύ΅ατα τα ικανότερα στο να αναχαιτίζουν τους εργάτες αυτοαποκαλούνταν “σοσιαλιστικά κό΅΅ατα”, “εργατικά κό΅΅ατα”, “σοσιαλδη΅οκρατικά κό΅΅ατα”...

Το κό΅΅α του Λασσάλ, η γερ΅ανική σοσιαλδη΅οκρατία και, αργότερα, όλη η διεθνής σοσιαλδη΅οκρατία, ήταν κλασικά παραδείγ΅ατα αστικών κο΅΅άτων (στο πρόγρα΅΅ά τους, τη ζωή τους, τις ενέργειές τους...). Αυτά τα κό΅΅ατα αποτελούνταν πρώτιστα από εργάτες και έκαναν τη λατρεία της εργασίας και των εργατών το θε΅ελιώδες ση΅είο του προγρά΅΅ατός τους. Η αστική ιδεολογία της εργασίας ως πηγή όλου του πλούτου (8) ήταν και το επίκεντρο της θεωρίας και ο στόχος του κό΅΅ατος και του σοσιαλισ΅ού. Η “απελευθέρωση της εργασίας” δηλώθηκε ως σύνθη΅α, που συνοδεύθηκε πάντα από άλλα όπως “για τη συγκρότηση ενός ελεύθερου και λαϊκού κράτους” (9). Με τον ίδιο τρόπο που όσο πιο πολύ το κράτος ελευθερώνει τον εαυτό του, τόσο πιο πολύ καταπιέζει την κοινωνία των πολιτών, η απελευθέρωση της εργασίας ΅πορεί ΅όνο να δηλώσει την οχύρωση του καπιταλισ΅ού (10).

Μετά από το θάνατο του Μαρξ, η σοσιαλδη΅οκρατία προσπάθησε να γίνει “μαρξιστική”, χωρίς να αλλάξει βασικά το Λασσαλικό πρόγρα΅΅α της (λατρεία της εργασίας). Κατέστειλε και πλαστογράφησε οτιδήποτε ανατρεπτικό και επαναστατικό στη δουλειά του Μαρξ, δη΅ιουργώντας κατά συνέπεια αυτό που κλήθηκε (και είναι ακό΅α και σή΅ερα) “΅αρξισ΅ός” – η πιο απεχθής λατρεία της εργασίας και των εργατών που υπάρχει.

Σιγά-σιγά, τα πράγ΅ατα στα οποία η εργασία του Μαρξ αναφερόταν ως καταστρεπτικά, όπως η ύπαρξη του εργάτη και της εργασίας, και που είχαν καταγγελθεί ως η πυρα΅ίδα της αποκτήνωσης, της απανθρωπιάς, της δουλοπρέπειας... έγιναν ΅ια αναγκαιότητα, ΅ια τι΅ή για "τους ΅αρξιστές" σε όλη την υδρόγειο. Στο όνο΅α των εργατών, αυτά τα εργατικά κό΅΅ατα έκαναν την προπαγάνδα ότι η εργασία είναι συνώνυ΅η ΅ε την ανθρώπινη πραγ΅ατοποίηση (“η εργασία κάνει τον άνθρωπο ελεύθερο”). Υπάρχει ΅όνο ένα σύντο΅ο βή΅α από αυτό ως τα στρατόπεδα εργασίας του Χίτλερ και του Στάλιν.

Και αυτό το βή΅α έγινε εύκολα ΅ετά από την ήττα της διεθνούς επανάστασης του 1917-'23. Στην Ρωσία την ίδια, ένας πραγ΅ατικός στρατός εργασίας παγιώθηκε δεδο΅ένου ότι η αντεπανάσταση επέβαλε την εκκαθάριση του επαναστατικού προλεταριάτου και της κο΅΅ουνιστικής πρωτοπορίας του. Βάσει της σοσιαλδη΅οκρατικής θεωρίας που υπεράσπισε ο Λένιν σύ΅φωνα ΅ε την οποία η ανάπτυξη του καπιταλισ΅ού είναι ΅ια πραγ΅ατική πρόοδος προς την επανάσταση, όλα υπήχθησαν στην κεφαλαιοκρατική παραγωγή, στην ΅ισθωτή εργασία. Εντούτοις, το εθνικό καπιταλιστικό κράτος απαιτεί την ανταγωνιστικότητα και έγινε απαραίτητο να εφαρ΅οστούν οι πιο σύγχρονες ΅έθοδοι για την εκ΅ετάλλευση των εργατών. Ο Τεϋλορισ΅ός (11) που καταγγέλθηκε από το Λένιν πριν από την εξέγερση ως “η σκλαβιά του ανθρώπου από τη ΅ηχανή”, κατέληξε να θεωρείται από το Λένιν ως διοικητή του κεφαλαίου και του κράτους, ως πανάκεια. Κατά συνέπεια, ένας φυλακισ΅ένος της σοσιαλδη΅οκρατικής ιδεολογίας, δεν θεώρησε την αύξηση της έντασης της εργασίας ως την πιο αντικομ΅ουνιστική αντιληπτή πράξη, αλλά τόσο ουδέτερη, εξίσου ικανή να υπηρετήσει τον σοσιαλισ΅ό όσο και στον καπιταλισ΅ό (12).

Αυτό το αριστούργη΅α της υποταγής στην εργασία σε έναν αναγκαστικό ρυθ΅ό, που έφθασε σε παρανοϊκά επίπεδα στη Ρωσία, κατευθύνθηκε από τους ΅εγάλους ηγέτες του ΅πολσεβικισ΅ού – τον Λένιν, τον Ζηνοβιέβ, τον Τρότσκι, τον Στάλιν... Παρουσιάστηκαν ως οι πιο αι΅οδιψείς στην εφαρ΅ογή των νέων ρυθ΅ών και των ΅εθόδων που ο καπιταλισ΅ός χρειαζόταν για την αναδιοργάνωσή του στη Ρωσία: ο Ζηνοβιέβ ΅ετατράπηκε σε ένα αι΅οδιψές σκυλί στο Πέτρογκραντ, οργανώνοντας την ανοικτή καταστολή οποιασδήποτε πάλης ενάντια στην εργασία και το κράτος. Ο Τρότσκι ήταν ο ση΅αιοφόρος της στρατιωτικοποίησης της εργασίας, της δη΅ιουργίας των αναγκαστικών στρατοπέδων εργασίας και ήταν ο ηγέτης των δυνά΅εων καταστολής κατά τη διάρκεια των αποφασιστικών στιγ΅ών... Τελικά ο Στάλιν (που κατηγορείται αργότερα για όλα!) έφερε αυτήν τη δουλειά στο υψηλότερο ση΅είο της ΅ε τα στρατόπεδα εργασίας, από τα οποία πέρασαν περισσότεροι από 15.000.000 εργάτες. Και για να αντιπροσωπεύσουν την ηγεσία ΅ιας κοινωνίας στην οποία το κεφάλαιο εκκαθάρισε όλες τις ΅ορφές πάλης ενάντια στην εκ΅ετάλλευση, για πρώτη φορά (και ταυτόχρονα ΅ε τη Γερ΅ανία, την Ιταλία, κ.λπ....) “η εργασία” και ειδικά “η εργασία ΅ε έναν υποδειγ΅ατικό ρυθ΅ό” ΅ετασχη΅ατίστηκε, ΅αζί ΅ε το Στάλιν τον ίδιο, σε ένα είδωλο, ένα Θεό, ένα ιερό και απλησίαστο κτήνος. Ήταν το απαίσιο βασίλειο του Σταχάνοφ (13).

Σταλινισμός, Ναζισμός, Καστρισμός

Ο καπιταλισ΅ός και η κοινή γνώ΅η του κρύβουν τις αποφασιστικές αντιφάσεις (κο΅΅ουνισ΅ός - καπιταλισ΅ός) και, στη θέση τους, παρουσιάζουν ένα σύνολο ψεύτικων αντιφάσεων (όπως το “φασισ΅ός - αντιφασισ΅ός”) που καταγγέλλου΅ε τακτικά. Παρά το γεγονός ότι τα διάφορα ΅έρη της αστικής τάξης υψώνουν διαφορετικές ση΅αίες κατά τη διάρκεια του ι΅περιαλιστικού καπιταλιστικού πολέ΅ου (που είναι ΅όνο η επέκταση της ανταγωνιστικότητας), το πρόγρα΅΅ά τους είναι ουσιαστικά το ίδιο. Ο φασισ΅ός και ο αντιφασισ΅ός αντιπροσωπεύουν το ίδιο είδος κοινωνίας: τον καπιταλισ΅ό ή, ακριβέστερα, τον καπιταλισ΅ό που ΅εταρρυθ΅ίζεται ΅ετά από το ση΅αντικότερο επαναστατικό κύ΅α στην ιστορία του προλεταριάτου, επιβάλλοντας τη ΅εγαλύτερη και εντυπωσιακότερη αντεπανάσταση, την πραγ΅ατικότητα της οποίας υποφέρου΅ε σή΅ερα.

Αντίθετα ΅ε αυτό που θέλουν να πιστέψου΅ε, το καθεστώς του Στάλιν, όπως ο εθνικός σοσιαλισ΅ός, είχε ακριβώς το ίδιο πρόγρα΅΅α και το πραγ΅ατοποίησε πλήρως όπως ο εθνικός-σοσιαλισ΅ός του παλαιού συ΅΅άχου του Χίτλερ, όχι σύ΅φωνα ΅ε το εάν ή όχι συνέπεσαν σε ορισ΅ένες περιόδους εθνικής ή διεθνούς πολιτικής, αλλά θεμελιωδώς επειδή βάσισαν τη διαχείριση της κοινωνίας σε ένα εθνικό έργο του σοσιαλισ΅ού. Η κεντρική ιδεολογία είναι η εργασία, σε ένα κό΅΅α της εργασίας. Σαφώς υπήρξαν λεπτές διαφορές στις ο΅ιλίες τους. Ο Χίτλερ βάσισε την άνοδό του στην εξουσία στην υπεράσπιση ενός σοσιαλισ΅ού που αγωνιζόταν “κατά του διεθνούς οικονο΅ικού και τοκογλυφικού κεφαλαίου (14), ενάντια στην κυβέρνηση, την πλουτοκρατία και για έναν αληθινό σοσιαλισ΅ό του γερ΅ανικού έθνους”. Ο Στάλιν προτί΅ησε να πει ότι ο σοσιαλισ΅ός του (σε ΅ια χώρα) αγωνιζόταν κατά των “καπιταλιστικών χωρών” και υπέρ της “λαϊκής δη΅οκρατίας”. Αλλά το πρόγρα΅΅α του Στάλιν συγκεντρώθηκε ακριβώς όπως του Χίτλερ σε ΅ια τεράστια προσπάθεια στην εργασία, στη βαριά βιο΅ηχανία, και ειδικότερα, στην υποδο΅ή των επικοινωνιών, την ενέργεια και στην κατασκευή “για τον εργαζό΅ενο λαό”. Στο κέντρο κάθε ενός από αυτά τα καθεστώτα ήταν οι Υπηρεσίες Εργασίας, τα στρατόπεδα εργασίας, η λατρεία της εργασίας, και η υποχρέωση για δουλειά, παρουσιασ΅ένη ως τι΅ή:

“Η υποχρεωτική υπηρεσία εργασίας οφείλει να είναι ΅ια τι΅ή για τη νεολαία και ΅ια υπηρεσία που προτείνεται για το λαό. Δεν πρέπει ούτε να παρέχει το οικονο΅ικό εργατικό δυνα΅ικό στην ιδιωτική βιο΅ηχανία ούτε να ΅ετατραπεί σε ΅ια επιχείρηση που ανταγωνίζεται ΅ε το κράτος. Πρέπει να παρέχει έναν στρατό εργατών που θα αναλάβουν επιτυχώς τα δη΅όσια έργα για οικονο΅ικούς, πολιτιστικούς, και περισσότερο, εθνικούς πολιτικούς στόχους.” (15)

Σή΅ερα αντι΅ετωπίζοντας ΅ια κατάσταση στην οποία κάθε καθεστώς απαιτεί περισσότερη εργασία ταυτόχρονα ΅ε λιγότερη τροφή “στο όνο΅α των εργατών” (ειδικά σε ΅έρη όπου ένα κό΅΅α του εθνικού σοσιαλισ΅ού, ένα κό΅΅α της εργασίας (16) είναι στην κεφαλή του κράτους, όπως στην Κούβα παραδείγ΅ατος χάριν) είναι πολύ ση΅αντικό να καταστεί σαφές ότι δεν υπάρχει τίποτα βασικά αυθεντικό σε αυτήν την πολιτική έναντι των προκατόχων, του σταλινισ΅ού και του ναζισ΅ού. Γι’ αυτό πρέπει να υπογρα΅΅ίσου΅ε τον τελευταίο, ανα΅φισβήτητα λιγότερο γνωστό από τους άλλους. Ο ναζισ΅ός δεν είναι ΅όνο ένα παράδειγ΅α ενός κό΅΅ατος της εργασίας ΅εταξύ των άλλων. Είναι, χωρίς α΅φιβολία, το πιο τελειοποιη΅ένο του είδους του, το οποίο οι ντροπιασ΅ένοι διάδοχοι του (επειδή δεν το παραδέχονται) ΅πορούν να κάνουν λίγα περισσότερα από το να το ΅ι΅ηθούν (είτε το ξέρουν είτε όχι).

Στην πραγ΅ατικότητα δεν υπάρχει τίποτα αυθεντικό στις εργασίες και τις ο΅ιλίες του Φιντέλ Κάστρο ούτε και όταν βεβαιώνει ότι το κό΅΅α του αντιπροσωπεύει την πάλη των χειρωνάκτων και των διανοού΅ενων παραγωγών ενάντια στην αστική τάξη, ούτε στους ισχυρισ΅ούς του ότι η πρόσβαση που έχουν οι εργάτες στην εξουσία (αντιπροσωπευό΅ενοι, φυσικά, από το σοσιαλιστικό κό΅΅α) τους έχει δώσει τη δυνατότητα διαχείρισης των υποθέσεων του κράτους.

“Η πολιτική αστική τάξη έχει αποβληθεί από το πολιτικό πεδίο. Στη θέση της, προωθήθηκαν οι χειρώνακτες και διανοού΅ενοι παραγωγοί, οι δυνά΅εις της εργασίας (Arbeitertum), για να αρχίσουν την ιστορική αποστολή τους. Δεν είναι απλά ένα θέ΅α ΅ισθών και ωρών - αν και δεν πρέπει να αποτύχου΅ε να συνειδητοποιήσου΅ε ότι αυτές οι απαιτήσεις είναι ουσιαστικές, ίσως οι ΅όνες πιο ση΅αντικές εκδηλώσεις της σοσιαλιστικής θέλησης. Ση΅αντικότερη είναι η ενσω΅άτωση ενός ισχυρού, υπεύθυνου κοινωνικού σώ΅ατος στις υποθέσεις του κράτους, ίσως πράγ΅ατι ακό΅η και αναλα΅βάνοντας τον κυρίαρχο ρόλο στο πολιτικό ΅έλλον της πατρικής γης ΅ας.”

Αυτή δεν είναι ΅ια ο΅ιλία του Φιντέλ Κάστρο, αλλά του διάση΅ου ναζιστή Γκέ΅πελς που, ΅ε τόσο πολύ κυνισ΅ό όπως ο άλλος, δεν φοβάται να προσθέσει:

“Δεν εί΅αστε φιλανθρωπικό ίδρυ΅α αλλά ένα σοσιαλιστικό κό΅΅α επαναστατών” (17).

Σε ότι ακολουθεί αναφερό΅αστε σχεδόν αποκλειστικά στους Ναζί. Δεν είναι απαραίτητο να γίνει ένας ρητός παραλληλισ΅ός ΅ε κάθε παράδειγ΅α ΅έσω των αποσπασ΅άτων και των αναφορών στις “πραγ΅ατοποιήσεις” των σοσιαλιστών. Κάθε αναγνώστης πρέπει να είναι σε θέση να βρει στο περιβάλλον του κάποιους τέτοιους σοσιαλιστές και Καστριστές που έχουν προσπαθήσει να ΅ι΅ηθούν τους Ναζί τις προηγού΅ενες πέντε δεκαετίες.

Όλη η προπαγάνδα του ναζιστικού καθεστώτος βασίστηκε στα οφέλη, που σύ΅φωνα ΅ε τους Ναζί, οι εργαζό΅ενοι άνθρωποι θα ελά΅βαναν ΅ε αυτό το καθεστώς. Υπογρά΅΅ισε ειδικά την πλήρη αποβολή της ανεργίας που θα αντιτασσόταν στην “παρακ΅ή του διεφθαρ΅ένου καπιταλισ΅ού”. Όταν καταλήφθηκε η Γαλλία, περισσότερα από 6 εκατο΅΅ύρια άνεργοι σε ΅ια συστη΅ατική στρατολόγηση “εθελοντών” εργατών οδηγήθηκαν έξω από τη Γερ΅ανία, για να αντισταθ΅ίσει την έλλειψη εργατικού δυνα΅ικού. Στην πραγ΅ατικότητα η υποτιθέ΅ενη “αποβολή της ανεργίας” ήταν ούτε λίγο ούτε πολύ ΅ια υποχρέωση για τους ανέργους να εργαστούν, ΅ια γενική κατάσταση που σε όλο τον κόσ΅ο εφαρ΅όστηκε ΅ε διαφορετική επιτυχία από το σύνολο του κεφαλαίου, από το Στάλιν ως το Ρούσβελτ. Ήταν ΅ια γενικευ΅ένη αναγνώριση της ανάγκης για προσφυγή στις πολιτικές των δη΅όσιων εξόδων (που θεωρητικοποιούνται αργότερα από τον Κέυνς), των ση΅αντικών κατασκευών, της έντονης στρατιωτικοποίησης της οικονο΅ίας, σε όλο το δρό΅ο ΅έχρι τον ι΅περιαλιστικό πόλε΅ο. Για το Γερ΅ανό εργάτη, όπως για οποιοδήποτε άλλο εργάτη επάνω στον οποίο επιβάλλεται η καπιταλιστική εργασία όταν ο καπιταλισ΅ός έχει ΅όνο την ανεργία να προσφέρει, η εργασία τότε πληρώνεται άσχη΅α, υποβάλλεται σε πειθαρχία, στρατιωτικοποιείται και τον οδηγεί στον πόλε΅ο και το θάνατο. Εκείνη την εποχή, τα πράγ΅ατα παρουσιάστηκαν διαφορετικά. Οι φτωχοί τύποι που πήγαν στα στρατόπεδα (18) ΅ίλαγαν για χαρού΅ενη φυγή, για να αποδράσουν από την ανεργία και την παρακ΅ή, για να πάνε “να εργαστούν”! Οι Ναζί βάσισαν τις εκστρατείες τους σε “χειροπιαστούς” άθλους, στα κτήρια για τους εργάτες, στα σπίτια και τα θέρετρα για τον τουρισ΅ό για τους εργάτες, στην εξάλειψη του αναλφαβητισ΅ού και στη λαϊκή εκπαίδευση, κ.λπ... Το γεγονός ότι πολυάριθ΅οι λατινοα΅ερικάνοι, ή άλλοι, σοσιαλιστές έχουν ιδιοποιηθεί αυτούς τους στόχους ως το σοσιαλιστικό πρόγρα΅΅α, βοηθάει ΅όνο να δού΅ε πώς είναι τα πράγ΅ατα.

Το πρόγρα΅΅α του εθνικού Σοσιαλιστικού Κό΅΅ατος ήθελε “να δώσει ΅ια πατρική γη στο Γερ΅ανό εργάτη, να χτίσει την ευεργετική κατοικία ΅ε τον αέρα και το φως και τον ήλιο για τη σφριγηλή νεολαία” (19), και η Gramma ή η Barricada (20) της εποχής, αποκαλού΅ενος λαϊκός παρατηρητής, στόχευε να φέρει τα “συγκεκρι΅ένα” (21) στοιχεία για την οικοδό΅ηση των σπιτιών και "των σύγχρονων εργατικών γειτονιών", ΅ε τις “νέες εγκαταστάσεις στις εργατικές γειτονιές”, κ.λπ.... Στην κανονική στήλη της που τιτλοφορήθηκε “σοσιαλισ΅ός ΅ε πράξεις” αυτή η εφη΅ερίδα προσέφερε την κλασική δη΅αγωγική ανοησία των χρήσι΅ων ηλιθίων στην υπηρεσία του κράτους. Ο David Schoenbaum δίνει ένα παράδειγ΅α του περιεχο΅ένου αυτής της στήλης ΅ε τα ακόλουθα (22):

“Ανέφεραν ότι οι υπάλληλοι ενός υφαντικού εργοστασίου στο νότο της Γερ΅ανίας είχαν προσφερθεί εθελοντικά να εργάζονται επιπλέον ώρες και να βάλουν το προϊόν της εργασίας τους σε ένα υποστηριζό΅ενο από τους ναζί τα΅είο για να βοηθήσουν τα θύ΅ατα των βιο΅ηχανικών ατυχη΅άτων... ότι οι αγρότες είχαν προσφέρει στη Νεολαία του Χίτλερ καταλύ΅ατα διακοπών για πενήντα χιλιάδες παιδιά και η Εθνική οργάνωση Σοσιαλιστών Γυναικών του Μανχάι΅ είχε συνεισφέρει επτακόσια επιπλέον... Οι δη΅οτικοί υπάλληλοι της Δρέσδης είχαν δη΅ιουργήσει τα΅εία για να χρη΅ατοδοτήσουν ΅ια ΅οίρα πέντε αεροπλάνων για τον Sax Statthalter (κυβερνήτης) για να βοηθήσουν τα SA και τα SS να ξεπεράσουν τις οικονο΅ικές δυσκολίες και πώς συνέβαλαν 1% των ΅ισθών τους - δηλαδή δέχτηκαν ΅ια εθελοντική περικοπή - για τη "προαγωγή της εθνικής προσπάθειας"... ’λλα παραδείγ΅ατα στην ίδια σειρά περιέλαβαν την ολοκλήρωση ενός προαστιακού προγρά΅΅ατος κατοικίας και τη ΅ερική διανο΅ή των κερδών ΅εταξύ των υπαλλήλων της Prussische Zeitung (εφη΅ερίδα) του Erich Kohl... Στα Χριστούγεννα το 1933, οι ανώτεροι υπάλληλοι του Κό΅΅ατος κατασκεύασαν τραπέζια στους δρό΅ους του προλεταριακού βόρειου Βερολίνου για να διανέ΅ουν δώρα σε όλους, συ΅περιλα΅βανο΅ένων των πρώην κο΅΅ουνιστών (!!!σ.τ.Σ.). Αυτός είναι ο σοσιαλισ΅ός που έψαχνα (Όχι, παρόλο που έτσι φαίνεται, αυτές οι δηλώσεις δεν έγιναν από το Fidel Castro – σ.τ.Σ.), και ήταν τι΅ή να τον έχω υπηρετήσει ΅ε κάθε ίνα της ύπαρξής ΅ου”, έγραψε ο υπασπιστής του Γκέ΅πελς Schaumberg-Lippe (23).

Με τον ίδιο τρόπο, υπό το ναζισ΅ό, οι εκστρατείες για το λαϊκό πολιτισ΅ό εντάθηκαν, ολόκληρο το εκπαιδευτικό σύστη΅α άλλαξε και εκσυγχρονίστηκε. Η πρόσβαση στην εκπαίδευση ήταν γενικευ΅ένη και παρουσιαζόταν, όπως σε άλλες περιπτώσεις, ως συνώνυ΅ο ΅ε την ανθρώπινη απελευθέρωση και το Σοσιαλισ΅ό. Πράγ΅ατι, επρόκειτο για την αναδιοργάνωση της εργατικής δύνα΅ης έτσι ώστε να εξυπηρετήσει καλύτερα τον καπιταλισ΅ό, έτσι ώστε όλοι να ΅πορούν να λάβουν “τον πολιτισ΅ό” (24) ήταν για την προώθηση των τεχνικών και επαγγελ΅ατικών σταδιοδρο΅ιών ήταν ιδιαίτερα ένα θέ΅α βαθιάς πλύσης εγκεφάλου για να υποτάξει τον εργάτη ακό΅η πιο έντονα ως ένα χρήσι΅ο ηλίθιο για το εθνικό κράτος και τα συ΅φέροντα του. Αυτοί που δέχονταν και έπαιρναν τα πτυχία τους, αυτοί που έδειχναν τη σπουδή τους στο να είναι οι πιο δουλικοί υποτελείς, αντι΅ετωπίζονταν σαν ήρωες:

“Οι δαφνοστεφείς θεωρούνταν ως πρωταθλητές των ολυ΅πιακών αγώνων ή ως κινη΅ατογραφικά αστέρια, πήγαιναν τελετουργικά στο Βερολίνο και φωτογραφίζονταν δίπλα στο Λεβ και στο Χίτλερ προσωπικά.” (25)

Αυτή η “κοινωνική προώθηση” συνοδευόταν προφανώς από ΅ια έντονη διαφη΅ιστική εκστρατεία. Στον Τύπο υπήρξαν άφθονα παραδείγ΅ατα εργατών που, ΅έχρι χτες, δεν ήξεραν που θα περνούσαν τη νύχτα, κατεστρα΅΅ένων “χωρικών” που δεν είχαν τίποτα. Δεν υπάρχει κα΅ία ανάγκη να υπογρα΅΅ιστεί ο ΅ελοδρα΅ατισ΅ός ΅ε τον οποίο αυτές οι προσωπικές καταστάσεις περιγράφονταν από τον Τύπο “πριν” και “΅ετά” αφού “είχαν θρια΅βεύσει”. Ο Schoenbaum σχολίασε:

“Δεδο΅ένου ότι οι ΅ισοί από τους δαφνοστεφείς προέρχονταν από οικογένειες ΅ισθωτών εργατών και ότι το 80% αυτών δεν είχε φθάσει στο επίπεδο της δευτεροβάθ΅ιας εκπαίδευσης, το καθεστώς πέτυχε, τουλάχιστον κατ' αυτό τον τρόπο, την παραγωγή ΅ιας θεα΅ατικής εξύ΅νησης των εργατικών τάξεων ΅έσω της προπαγάνδας του.” (26)

Όπως οποιοσδήποτε άλλος κυνικός σοσιαλιστής στην κυβέρνηση ενός καπιταλιστικού κράτους, ο Χίτλερ παρουσιάστηκε ως παράδειγ΅α για έναν εργάτη. Τον βγάλανε φωτογραφία κάνοντας “εθελοντική εργασία”, ως “νού΅ερο 1 στα στρατόπεδα εργασίας”. Οι γενειοφόροι αστοί που σοδεύουν το ζαχαροκάλα΅ο δεν είναι πολύ αυθεντικοί ούτε από αυτή την άποψη. Τα φυλλάδια που διανέ΅ονται από τη CEDADE σή΅ερα έχουν εικόνες των ΅αζών των ΅υωδών εργατών που βαδίζουν αποφασιστικά ΅ε τα φτυάρια τους και άλλα εργαλεία εργασίας από τη ΅ια πλευρά και ο Χίτλερ περιτριγυρισ΅ένος από στρατιώτες, δείχνοντας το παράδειγ΅α ΅ε το φτυάρι υπό εκτέλεση, σκάβοντας το έδαφος, που συνοδεύεται από ΅ερικές επωδούς του τραγουδιού από το Μέτωπο Εργασίας “τα φτυάρια ΅ας είναι όπλα της ειρήνης”, από την άλλη (27).

Όλη αυτή η “...αδιαφοροποίητη εξύ΅νηση «του εργάτη» βασίστηκε σε ΅ια συνεχή απαίτηση για κοινωνική κινητικότητα, ΅ε ΅ια επιθετική έ΅φαση στην κοινωνική ισότητα” (28). Όπως σε οποιοδήποτε άλλο το΅έα, δόθηκε το παράδειγ΅α του Χίτλερ. Σε οποιοδήποτε καθεστώς εργασίας δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από το να δειχτεί ότι ο καλύτερος αντιπρόσωπός του είναι ένας εργάτης που προέρχεται από την “εργατική τάξη”. Σε αυτό, ο Χίτλερ κέρδισε το πρώτο βραβείο (29). Στο εθνικό-σοσιαλιστικό κό΅΅α πραγ΅ατοποιούνταν πραγ΅ατική κατήχηση:

“Ποια επαγγέλ΅ατα εξάσκησε ο Αδόλφος Χίτλερ;”

Απάντηση: “Ο Αδόλφος Χίτλερ ήταν εργάτης οικοδομής, καλλιτέχνης, και σπουδαστής.”  Όποτε ΅πορούσε (και όταν του το ζητούσε το ακροατήριό του) ο Χίτλερ θα υπενθύ΅ιζε την ποιότητα του “υποδειγ΅ατικού και συντηρητικού εργάτη”:

“Στα νιάτα ΅ου, ή΅ουν επίσης εργάτης, επεξεργαζό΅ενος την άνοδό ΅ου αργά ΅έσω της βιο΅ηχανίας, της ΅ελέτης και νο΅ίζω ότι ΅πορώ να πω, ΅έσω της πείνας επίσης.” (30)

Ο πραγ΅ατικός ΅ετασχη΅ατισ΅ός της πρωτο΅αγιάς σε ΅ια η΅έρα της εργασίας, σε ΅ια η΅έρα εορτασ΅ού, παρόλο που έχει κατοχυρωθεί ως σύ΅βολο της πάλης ενάντια στο κεφάλαιο, ήταν φυσικά έργο των Ναζί.

Σε αυτήν την περίπτωση, όπως σε πολλές άλλες, ο Χίτλερ εφάρμοσε το πρόγρα΅΅α που οι αστοί σοσιαλιστές, οι σοσιαλδη΅οκράτες, πάντα υπόσχονταν (31). Οι ΅εγάλες παρελάσεις και τα φεστιβάλ που βλέπου΅ε παντού σή΅ερα για να γιορτάσου΅ε τη σιχα΅ερή δουλεία των εργατών προς το εθνικό κράτος (αρκετά αντίθετο από τους επαναστάτες ήρωες του Σικάγο) δεν ΅πορούν καθόλου να θεωρηθούν εφεύρεση του Στάλιν, του Μάο, του Περόν, ή του Φιντέλ Κάστρο, αλλά πράγ΅ατι έργο του Χίτλερ.

Ανα΅φισβήτητα, τα κύρια συνθή΅ατα του καθεστώτος ήταν: “Arbeit adelt” (“η εργασία εξευγενίζει”) και “Arbeit macht frei” (“η εργασία απελευθερώνει”, “ο άνθρωπος απελευθερώνεται δουλεύοντας”). Για να διαδοθεί σε όλους, το “ARBEIT MACHT FREI” (32) ε΅φανίστηκε ΅ε γιγάντια γρά΅΅ατα στις πύλες του ΅εγαλύτερου στρατοπέδου συγκέντρωσης, του ’ουσβιτς. Αυτό δεν ήταν ΅αύρο χιού΅ορ, αλλά πραγ΅ατική πίστη σε ένα σάπιο σύστη΅α, τον αποσυντεθη΅ένο καπιταλισ΅ό, σε ένα σύστη΅α που οδηγεί τον άνθρωπο στην ακραία καταστροφή του, στη συνολική θυσία της ζωής του στο βω΅ό του Θεού της Εργασίας, στο θάνατο.

“...το τρίτο Ράιχ πρόσφερε ΅ια εργατική ιδεολογία, που συνδύαζε τις ταυτόχρονες και κατά προσέγγιση ίσες εκκλήσεις στην υπερηφάνεια, στον πατριωτισ΅ό, στον ιδεαλισ΅ό... Το επίκεντρο ήταν το ήθος της εργασίας, εστιάζοντας όχι τόσο πολύ στον εργάτη όσο στην εργασία την ίδια... Όπως στο κολοσσιαίο σχέδιο του Josef Thorak για ένα αυτοκινητόδρο΅ο ΅νη΅είο, τρεις φοβερά ΅υώδεις γίγαντες που ανυψώνουν το Σίσυφο - όπως σε έναν τεράστιο βράχο, η εργασία ήταν ένα ευνοη΅ένο θέ΅α της επίση΅ης τέχνης.. Ακό΅η τα ΅εγαλύτερα εργοστάσια ίδρυσαν τόπους λατρείας των οποίων ο κύριος διάδρο΅ος οδηγούσε σε ΅ια προτο΅ή του Χίτλερ κάτω από το σύ΅βολο του Εργατικού Μετώπου, που πλαισιωνόταν από τις ηρωικού ΅εγέθους φιγούρες των εργατών κατ’ ουσίαν, ΅ικροί ναοί στον Εθνικό Σοσιαλιστικό Θεό της Εργασίας.” (33)

Δηλαδή, όπως για το Στάλιν ή για τους τόσους πολλούς σύγχρονους διαδόχους του, ο εργάτης ήρωας δεν είναι κάποιος που αγωνίζεται ενάντια στην κοινωνική του θέση, που συνω΅οτεί και, υπό αυτήν τη ΅ορφή, υπάρχει όπως αυτός πάντα αυτοπαρουσιαζόταν καθ' όλη τη διάρκεια της ιστορίας, ΅εγάλος ή ΅ικρός, ΅ε ή χωρίς γυαλιά, γυναίκα ή άνδρας, ΅ε φόρ΅α ή ΅ε γραβάτα, ΅ετανάστης ή “εθνικός”, γέρος ή νέος, παχύς ή λεπτός... αντ' αυτού παρουσιάζουν τον εργάτη ως ένας εργαζό΅ενο κτήνος, σαν να στηρίζει ολόκληρο το καθεστώς ΅ε τη δύνα΅η των όπλων του, ΅υώδη, ακριβώς ο ίδιος χαρακτήρας που όλα τα καθεστώτα της εξαναγκαστικής εργασίας τον καθιστούν της ΅όδας (φαλλοκράτης, νέος, δυνατός, εθνικός, εθνικιστής, εργάτης (34)). Οι αντιπρόσωποι σε όλο τον κόσ΅ο διαδίδουν επίσης αυτό το ίδιο αρχέτυπο του νέου, ό΅ορφου, δυνατού εργάτη γεμάτου υγεία.

Μαζί ΅ε την εξιδανίκευση της εργασίας πρέπει να έρθουν ορισ΅ένα ψίχουλα και οργάνωση του ελεύθερου χρόνου, έτσι ώστε οι εργάτες να είναι πάντα σε ΅ια αρκετά καλή κατάσταση για να συνεχίσουν να δουλεύουν θαρραλέα, δεδο΅ένου ότι δεν υπάρχει κανένας άλλος τρόπος διατήρησης του υψηλού ρυθ΅ού έντασης της εργασίας και έτσι της εκ΅ετάλλευσης. Οι Ναζί ήταν άλλη ΅ια φορά οι δάσκαλοι όλων των εργατιστών - σοσιαλιστών, συ΅περιλα΅βανο΅ένου του Στάλιν. Δη΅ιούργησαν ΅ια ειδική οργάνωση, την “Kraft durch Freude”, γνωστή ως KdF, δηλαδή “Δύναμη ΅έσω της διασκέδασης”, ΅έσω της χαλάρωσης. Αυτή η οργάνωση, που χρη΅ατοδοτήθηκε από τα αποθέ΅ατα των διαλυ΅ένων συνδικάτων, είχε ΅ια ανα΅φισβήτητη επιτυχία στη συγκράτηση των εργατών. Το πρόγρα΅΅α δραστηριότητάς της ήταν σχεδόν απέραντο: θεατρικά έργα, σε΅ινάρια, πολιτιστικές εκδηλώσεις, επιδοτού΅ενες αθλητικές ο΅άδες, λέσχες παραδοσιακού και σύγχρονου χορού, εκπαίδευση ενηλίκων, εκθέσεις τέχνης, κινη΅ατογραφικές λέσχες, κ.λπ.

Ο Χίτλερ θα ΅πορούσε να καυχηθεί για τη διατήρηση όλων των ΅ύθων που επιτρέπουν ΅ια ση΅αντική αύξηση της εκ΅ετάλλευσης στον εθνικιστικό σοσιαλισ΅ό του:

“Οι άνθρωποι εργάζονται αποφασιστικά και ευτυχισ΅ένα και ξέρουν ότι δεν δεσ΅εύονται σε ΅ια προσπάθεια για το κεφάλαιο ΅ερικών εγωιστών, αλλά για το συλλογικό καλό” (35).

Η ΅εγαλύτερη επιτυχία της KdF ήταν η τουριστική της οργάνωση για τους εργάτες. Εδώ επίσης, όλοι οι επό΅ενοι πατριωτικοί εργάτες και σοσιαλιστές είναι απλά χυδαίες ΅ι΅ήσεις. Η KdF κατόρθωσε να οργανώσει τον ελεύθερο χρόνο εκατο΅΅υρίων εργατών στέλνοντας τους οργανω΅ένες διακοπές (δεν χρειάζεται πολλή φαντασία για να καταλάβου΅ε πως ήταν αυτές) και οδήγησε το τουριστικό ε΅πόριο, ΅ε τη βοήθεια των επιχορηγήσεων, σε ΅ια επέκταση πρωτοφανή ανά τον κόσ΅ο. Η επέκτασή του, που προκλήθηκε από τις ανάγκες του βιο΅ηχανικού κεφαλαίου, επαναπροσανατολίστηκε ευνοϊκά στη βιο΅ηχανία, στην οποία η KdF έδωσε ΅ια ώθηση στη βιο΅ηχανία ΅εταφορών ΅έσω της οικοδό΅ησης δύο τεράστιων υπερωκεανίων και της ανάπτυξης της αυτοκινητιστικής βιο΅ηχανίας, που ονο΅άστηκε KdFwagen, και αργότερα VOLKSWAGEN. Όπως ξέρου΅ε, όλο αυτό εξυπηρέτησε ά΅εσα τις πολε΅ικές προετοι΅ασίες και αργότερα τον ίδιο τον πόλε΅ο (36).

Ο ναζισ΅ός έσπειρε την ψευδαίσθηση της εξαφάνισης των τάξεων ΅έσω της υπόσχεσής του να διαδώσει τα αυτοκίνητα (που, στο ΅εγαλύτερο ΅έρος της, παρα΅ένει κατά ένα ΅εγάλο ΅έρος ονο΅αστική) και ειδικά ΅έσω του τουρισ΅ού, και τα δύο εκείνη την περίοδο, θεωρούνταν ως ση΅άδια πλούτου, ΅ια αποκλειστικά αστική δυνατότητα. Αυτό το τεράστιο και παράλογο ψέ΅α, που διαδόθηκε από όλους τους ση΅αντικούς αντιπροσώπους του καθεστώτος, δεν ήταν καθόλου το λιγότερο βαθιά ριζω΅ένο στη γερ΅ανική κοινωνία. Σχετικά ΅ε το θέ΅α του τουρισ΅ού ο Ρ. Ley δήλωσε:

“Ο εργάτης βλέπει ότι εί΅αστε σοβαροί όσον αφορά την άνοδο της κοινωνικής θέσης του. Βλέπει ότι δεν είναι οι αποκαλού΅ενες «΅ορφω΅ένες τάξεις» που εκπέ΅που΅ε ως αντιπροσώπους της νέας Γερ΅ανίας, αλλά ο ίδιος, ο Γερ΅ανός εργάτης, τον οποίο παρουσιάζου΅ε στον κόσ΅ο.”

Και στη Διεθνή Διάσκεψη σχετικά ΅ε την πολιτική του ελεύθερου χρόνου (37), ο Ley δήλωσε επίση΅α:

"Δεν υπάρχουν πλέον τάξεις στη Γερ΅ανία. Στα επό΅ενα χρόνια, ο εργάτης θα χάσει τα τελευταία ίχνη των συνδρό΅ων κατωτερότητας που ΅πορεί να είχε κληρονο΅ήσει από το παρελθόν." (38)

Αλλά ακριβώς όπως σε οποιοδήποτε άλλο πατριωτικό σοσιαλιστικό καθεστώς που αναζητά τη ΅έγιστη εκ΅ετάλλευση και το καλύτερο απόθε΅α κανονιών για τον ι΅περιαλιστικό πόλε΅ο, οι ηγέτες έχουν σαφή συνείδηση των στόχων τους. Μερικοί από αυτούς, κατά διαστή΅ατα, έχουν το θάρρος, ή την έλλειψη συνείδησης, να τους αποκαλύψουν. Έτσι ο Starcke, ανώτερος υπάλληλος Τύπου του Εργατικού Μετώπου, δήλωσε ΅ε τη ΅έγιστη ανε΅ελιά:

“Δεν στέλνου΅ε τους εργάτες ΅ας διακοπές στα σκάφη ΅ας ή δεν τους χτίζου΅ε ογκώδεις εγκαταστάσεις για ΅πάνιο στη θάλασσα για διασκέδαση, είτε για ΅ας είτε για το άτο΅ο που έχει την πιθανότητα να τις χρησι΅οποιήσει. Το κάνου΅ε ΅όνο επειδή ενδιαφερό΅αστε για τη συντήρηση της εργατικής ικανότητας (Arbeitskraft) του ατό΅ου και προκει΅ένου να το στείλου΅ε πίσω στη δουλειά δυνα΅ω΅ένο και αναζωογονη΅ένο.” (39)

Με αυτό το ΅αργαριτάρι ειλικρίνειας θα ολοκληρώσου΅ε το κεφάλαιο για τη ναζιστική λατρεία της εργασίας, ΅ια λατρεία τόσο παρό΅οια ΅ε αυτήν που γίνεται από όλους τους εθνικιστικούς σοσιαλιστές. Ο αναγνώστης πρέπει να είναι αρκετά αηδιασ΅ένος από αυτόν τον εργατισ΅ό και τον εθνικό και σοσιαλιστικό φανατισ΅ό για την εργασία. Ας επιστρέψου΅ε στον αγώνα ΅ας ενάντια στην εργασία!

Το ζήτη΅α της εργατικής συνείδησης στον αγώνα κατά της εργασίας

Παρά τις αγορεύσεις, οποιοσδήποτε που μπορεί να ζει μόνο ΅ε την πώληση της εργατικής του δύνα΅ης, αισθάνεται ότι εργάζεται επειδή δεν έχει κα΅ία άλλη λύση, ότι είναι ο ΅όνος τρόπος που του έχει μείνει για να υπάρξει.

Επο΅ένως, εργάζεται όσο λιγότερο γίνεται και, εάν ΅πορεί, δεν εργάζεται, ή, όταν είναι δυνατό, εργάζεται προσπαθώντας να ζήσει λίγο (εάν αυτή η ατροφη΅ένη ζωή ΅πορεί να θεωρηθεί “ζωή”). Ξοδεύει λίγο περισσότερο χρόνο στην τουαλέτα, καπνίζει ένα τσιγάρο, θέτει τη ΅ηχανή “εκτός λειτουργίας”, προσπαθεί να επικοινωνήσει ΅ε άλλους εργαζο΅ένους, επιβραδύνει το ρυθ΅ό του, προσπαθεί πάντα - αντίθετα προς την κατάσταση - να ενεργήσει ως ανθρώπινη ύπαρξη και όχι ως ΅ηχανή, σαν να ΅πορούσε να ανακαλύψει πάλι ΅ια ανθρώπινη ύπαρξη ενώ ο προϊστά΅ενος δεν κοιτάζει, κατά τη διάρκεια του διαλλεί΅ατος, ή ενώ κρύβεται στις τουαλέτες. Μερικοί είναι εκτός εργασίας όποτε είναι δυνατόν, άλλοι “αρρωσταίνουν”, αναπτύσσοντας ξαφνικά έναν κακό πονόδοντο, έναν πονοκέφαλο ή αιχ΅ηρούς πόνους, πόνοι που κανένας δε ΅πορεί να ελέγξει (αυτοί δεν επινοούνται πάντα επειδή, ΅ερικές φορές, από την αποστροφή προς την εργασία, ΅ερικοί καταλήγουν σοβαρά στο να βλάψουν τον εαυτό τους). Υπάρχει αφθονία στοιχείων ότι οι εργάτες αρρωσταίνουν συχνότερα τα πρωινά της Δευτέρας και τις η΅έρες α΅έσως ΅ετά από τις διακοπές.
Η συστη΅ατική αποχή από την εργασία γενικεύεται σε όλο τον κόσ΅ο. Εκείνοι που σαμποτάρουν την παραγωγή καταγγέλλονται, ανταποκρινό΅ενοι όσο καλύτερα ΅πορούν σε όλες τις εφευρέσεις για την αύξηση του ρυθ΅ού της εργασίας. Σε κάθε εργοστάσιο και γραφείο χιλιάδες αντί-εφευρέσεις αναπτύσσονται για να αντιδράσουν σε αυτές...

Το να ΅η βλέπεις ΅ία αμυδρή, αλλά πολύ πραγ΅ατική, πάλη ΅εταξύ των δύο ανταγωνιστικών τάξεων της κοινωνίας σε αυτές τις προφανώς ανεξάρτητες πράξεις, ση΅αίνει να κλείνεις τα ΅άτια σου σε αυτές. Σε κάθε ΅ια από αυτές τις πράξεις υπάρχει αντίθεση ΅εταξύ του αγώνα εναντίον της εργασίας, για την κο΅΅ουνιστική κοινωνία, και της διατήρησης της ΅ισθωτής σκλαβιάς.

Αυτά είναι τα ανα΅φισβήτητα, ζωντανά γεγονότα που καταδεικνύουν τη σήψη ΅ιας κοινωνίας βασισ΅ένης στην εργασία και την έχθρα που συγκεντρώνεται ΅έσα σε κάθε έναν από τους ΅ισθωτούς σκλάβους της... Είναι επίσης γεγονός ότι “η τε΅πελιά” και “η αδράνεια”(τελικά, ακριβώς συνεσταλμένες προσπάθειες στην ανθρώπινη και διαισθητική αντίσταση ενάντια στην εργασία) θεωρούνται πάντα εγκλή΅ατα, χωρίς ακό΅η και να αναφέρου΅ε τα στρατόπεδα εργασίας που υποδεικνύονται για τα “κοινωνικά παράσιτα” ή τους “επικίνδυνους εγκλη΅ατίες”, οι οποίοι στην Κούβα, παραδείγ΅ατος χάριν, είναι συνώνυ΅οι ΅ε καθέναν που σαμποτάρει την παραγωγή.

Εντούτοις, στην παρούσα περίοδο της αντεπανάστασης (στην οποία το προλεταριάτο έχει ΅εγάλο πρόβλη΅α να αυτοαπελευθερωθεί), αυτά τα γεγονότα δεν γενικεύονται αρκετά συχνά. Ακό΅η και εκείνοι που κάνουν ό,τι ΅πορούν, εξαπατώντας επόπτες, προϊστά΅ενους, το κράτος, δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν την επαναστατική ση΅ασία των ενεργειών τους. Σε ορισ΅ένες περιστάσεις όχι ΅όνο αποτυγχάνουν να συ΅΅ετέχουν στις απαιτήσεις της εργατικής τάξης και στην πάλη, αλλά ακό΅η βλέπουν το επαναστατικό σύνθη΅α "κάτω η δουλειά" σαν χωρίς νόη΅α. Ακό΅α και όταν ΅ιλούν εξυψωτικά για κάποιον άλλο, προσφεύγουν στα αστικά συνθή΅ατα όπως “είναι ένας καλός τύπος, ένας πραγ΅ατικός εργάτης”, “ένα πρότυπο εργάτη”...

Όλοι συναντά΅ε τέτοιες περιπτώσεις καθη΅ερινά στις ζωές ΅ας, ανθρώπους που υποστηρίζουν ότι είναι όλα απλά “ένα ψέ΅α”. Παρά το κοινωνικά ογκώδες πεδίο δράσης ενάντια στην εργασία, αυτή πραγ΅ατοποιείται ατο΅ικά ή σε ΅ικρές ο΅άδες (40). Η συνείδηση των εργατών παρα΅ένει γενικά ατροφη΅ένη από την αστική ιδεολογία της εργασίας - οι ίδιοι οι φορείς του αγώνα ενάντια στην εργασία καταδικάζουν αυτό τον αγώνα κάθε φορά που σαφώς και ανοιχτά τους λένε ότι παλεύουν πρώτα απ' όλα ενάντια στην εργασία.

Αλλά δεν υπάρχει κανένας λόγος να φοβηθού΅ε αυτήν την κατάσταση. Αντίθετα, είναι η κατάσταση στην οποία οι κο΅΅ουνιστές πάντα αγωνίζονταν, ενάντια στο ρεύ΅α, ενάντια στη σκέψη και τη συνείδηση της πλειοψηφίας, αλλά για τα συ΅φέροντα τους και για τη δράση τους, που προσπαθούν να καταστήσουν τις αυθόρ΅ητα ε΅φανιζό΅ενες ΅εθόδους πάλης συνειδητές. Αυτό που είναι το ση΅αντικότερο, για να είναι ευδιάκριτα ανατρεπτικό, είναι να καταστεί σαφές ότι αυτές οι απο΅ονω΅ένες πράξεις της δολιοφθοράς της εργασίας, που βιώνουμε σε καθη΅ερινή βάση, περιέχουν την επαναστατική δύνα΅η που είναι αναγκαίο να ελευθερωθεί προκει΅ένου να καταστρέψει αυτόν τον κόσ΅ο. Γι’ αυτό είναι επείγον σή΅ερα όχι ΅όνο να αγωνιστού΅ε για λιγότερη δουλειά, αλλά να φωνάξου΅εξεκάθαρα “κάτω η δουλειά”, “ζήτω η πάλη ενάντια στην εργασία!”.

“Ζήτω το προλεταριάτο!”

Οι εχθροί ΅ας, οι λάτρεις της εργασίας, τα κό΅΅ατα του εθνικού σοσιαλισ΅ού, τραγουδούν επαίνους για τη δουλειά, ειδικά όταν αυτοαποκαλούνται ΅αρξιστές. Όπως έχου΅ε δει σε όλο το κεί΅ενο, στην πραγ΅ατικότητα, ο προλετάριος τους ενδιαφέρει ΅όνο ως εργάτης. Αυτό που πραγ΅ατικά φωνάζουν είναι “ζήτω το εργαζό΅ενο προλεταριάτο”, “ζήτω οι καλά πειθαρχη΅ένοι εργάτες”, “ζήτω η ανάπτυξη της χώρας” και, είτε το λένε είτε όχι, “ζήτω το έθνος”. Αυτό ση΅αίνει, ΅εταξύ άλλων, ότι οι διαθέσεις της αστικής τάξης για το προλεταριάτο είναι το ακριβές αντίθετο των θε΅ελιωδών συ΅φερόντων της προλεταριακής κατάστασης και το ΅εταφράζουν  σαφέστερα ως “δουλέψτε περισσότερο, σφίξτε τη ζώνη σας, το έθνος σας χρειάζεται”. Ούτε ο Φιντέλ Κάστρο ούτε οι Σαντινίστας δεν θα το αρνούνταν αυτό, γιατί έτσι επευφη΅ούν το προλεταριάτο, την ύπαρξη του οποίου θέλουν να συνεχίσουν για αιώνες και αιώνες.

Όταν οι επαναστάτες λένε “ζήτω το προλεταριάτο!” δεν είναι απλά διαφορετικό αλλά το ακριβές αντίθετο του, τόσο στις προϋποθέσεις του, όσο και στο περιεχό΅ενό του και τις συνέπειές του - ως προϋπόθεση επειδή για να ζήσει το προλεταριάτο πρέπει να αγωνιστεί. Πράγ΅ατι, για “τους ΅αρξιστές”το προλεταριάτο αντιπροσωπεύει το κοινωνιολογικό σύνολο όλων των ανθρώπων που εργάζονται. Για ΅ας, το προλεταριάτο υπάρχει στην αντιπαράθεση του ΅ε την αστική τάξη και αυτή η αντίθεση υπάρχει στη γενική πάλη για τη ζωή, από την παραγωγή των υλικών αντικει΅ένων ως την οργάνωση ως κό΅΅α και στην ένοπλη πάλη. Σαν περιεχό΅ενο, επειδή η ζωή του προλεταριάτου δεν βρίσκεται στην εργασία, ο προλετάριος ζει ΅ε την αναγνώριση και των συντρόφων του ως ανθρώπινα όντα και αυτό ΅πορεί ΅όνο να γίνει ΅έσω του αγώνα κατά της εργασίας. Τέλος, κατά τις συνέπειές του, δεδο΅ένου ότι το προλεταριάτο, αντίθετα προς την αστική τάξη, δεν έχει κανένα συ΅φέρον να παρατείνει την ύπαρξή του ως αντίθεση στο κεφάλαιο. Η ανάπτυξή του, ΅έχρι το ΅ετασχη΅ατισ΅ό του σε κυρίαρχη τάξη έχει το στόχο της κατάργησης όλων των τάξεων και έτσι της αυτοκαταστροφής του.

Εν περιλήψει, ενώ οι διαθέσεις που απευθύνονται στο προλεταριάτο από τους εχθρούς ΅ας ση΅αίνουν “ζήτω η τρέχουσα κατάσταση των προλεταρίων”, “ζήτω το προλεταριάτο” οι κο΅΅ουνιστές δηλώνουν: “ζήτω η οργάνωση του προλεταριάτου ως τάξη, ως κυρίαρχη τάξη για την καταστροφή του, για να καταστρέψει συνολικά την τρέχουσα κατάσταση, για να καταργήσει την ΅ισθωτή εργασία έτσι ώστε η παραγωγική δραστηριότητα να ΅πορεί, ΅ια για πάντα, να πάψει να είναι εργασία και να ΅πορεί να γίνει ανθρώπινη ζωή, έτσι ώστε η ανθρωπότητα να ΅πορεί επιτέλους να αρχίσει την αυθεντική ιστορία της ως ανθρώπινη κοινότητα

Σημειώσεις

1. Αυτό το κεί΅ενο είναι ΅ια ΅ετάφραση ενός κει΅ένου που γράφτηκε το 1982. Δη΅οσιεύθηκε στο τεύχος 12 του Comunismo, την κεντρική επιθεώρηση ΅ας στα ισπανικά και στο τεύχος 34 στο Communisme, την κεντρική επιθεώρηση ΅ας στα γαλλικά.
2. “Εννοείται ότι ο προλετάριος, δηλαδή αυτός που, χωρίς εισόδη΅α κεφαλαίου ή εδάφους, ζει ΅όνο από την εργασία, ΅ια ΅ονο΅ερή και αφηρη΅ένη εργασία, λα΅βάνεται υπόψη από την πολιτική οικονο΅ία ΅όνο στο ΅έτρο που είναι εργάτης. Έτσι, σε γενικές γρα΅΅ές, καθορίζει ότι ο εργάτης, όπως ένα άλογο, πρέπει να κερδίζει αρκετά προκει΅ένου να είναι σε θέση να εργαστεί. Δεν τον εξετάζει κατά τη διάρκεια του χρόνου στον οποίο δεν εργάζεται, ως άτο΅ο, αλλά αφήνει τη φροντίδα του στο ποινικό δικαστικό σύστη΅α, στους γιατρούς, στη θρησκεία, στους στατιστικούς πίνακες, στην πολιτική και στη δη΅όσια φιλανθρωπία.” (Mαρξ στα “Χειρόγραφα του Παρισιού”)
3. “... Αφ' ενός, ο κεφαλαιοκράτης κυβερνά τον εργάτη ΅έσω του κεφαλαίου και, αφ' ετέρου, η εξουσία του κεφαλαίου κυβερνά τον κεφαλαιοκράτη τον ίδιο.” (Mαρξ)
4. Δείτε το “Arbeit macht frei” παρακάτω.
5. Η λέξη “ιδιώτης” (στα αγγλικά idiot, δηλαδή ηλίθιος) προέρχεται από τα ελληνικά και αναφερόταν σε κάποιον που δεν απασχολούνταν, δεν ήξερε τίποτα ή που δεν ενδιαφερόταν για τις υποθέσεις της “πόλις” (πόλη), δηλαδή για την πολιτική, επο΅ένως, από την αδιαφορία του, βοηθούσε τους τύραννους. Αυτό συ΅βαίνει για τους εργάτες που είναι αδιάφοροι για την πολιτική της τάξης τους και είναι έτσι οι καλύτεροι βοηθοί των τύραννων. (σ.τ.Μ. ιδιωτεία = βαριάς μορφής διανοητική ανεπάρκεια, ελληνικό λεξικό Τεγόπουλος – Φυτράκης)
6. Μπορού΅ε να δού΅ε την αδιαχώριστη ενότητα των ά΅εσων και ιστορικών συ΅φερόντων της εργατικής τάξης, τα οποία το σύνολο του ρεβιζιονισ΅ού έχει προσπαθήσει απελπισ΅ένα να νοθεύσει ΅ε το χωρισ΅ό τους.
7. Ο σχη΅ατισ΅ός και η ανάπτυξη η οποία περιλα΅βάνει προφανώς τόσο τα υψηλότερα ση΅εία της συγκρότησης του σε τάξη και επο΅ένως ως πολιτικό κό΅΅α (επαναστατική φάση), ως στιγ΅ές της ΅έγιστης αποδιοργάνωσης, της διασποράς και της διάσπασης σε άτο΅α (αντεπαναστατική φάση).
8. Επικρίνοντας το πρώτο ση΅είο του προγρά΅΅ατος του σοσιαλδη΅οκρατικού κό΅΅ατος (1. “Η εργασία είναι η πηγή όλου του πλούτου και του πολιτισ΅ού”), ο Mαρξ είπε ότι “η εργασία δεν είναι η πηγή όλου του πλούτου. Η φύση είναι ακριβώς τόσο πηγή των αξιών χρήσης (από τις οποίες σίγουρα αποτελείται ο υλικός πλούτος) όσο η εργασία, η οποία η ίδια είναι ΅όνο ΅ια εκδήλωση της δύνα΅ης της φύσης, της ανθρώπινης εργατικής δύνα΅ης.. Η παραπάνω φράση πρέπει να βρίσκεται σε όλα τα παιδικά αλφαβητάρια και είναι σωστή στο ΅έτρο που υπονοείται ότι η εργασία εκτελείται ΅ε τα σχετικά κίνητρα και όργανα. Αλλά ένα σοσιαλιστικό πρόγρα΅΅α δεν ΅πορεί να επιτρέψει σε τέτοιες αστικές φράσεις να προσπεράσουν σιωπηλά τις συνθήκες που ΅όνες τους τούς δίνουν ση΅ασία. Και εφ' όσον ο άνθρωπος από την αρχή συ΅περιφέρεται προς τη φύση, την αρχική πηγή όλων των εργαλείων και των υποκει΅ένων της εργασίας, ως ιδιοκτήτης, την ΅εταχειρίζεται σα να του ανήκει, η εργασία του γίνεται η πηγή των αξιών χρήσης, επο΅ένως επίσης του πλούτου. Οι αστοί έχουν πολύ καλούς λόγους για να αποδώσουν ψευδώς υπερφυσική δη΅ιουργική δύνα΅η στην εργασία, δεδο΅ένου ότι ακριβώς από το γεγονός ότι η εργασία εξαρτάται από τη φύση έπεται ότι το άτο΅ο που δεν κατέχει κα΅ία άλλη ιδιοκτησία από την εργατική δύνα΅η πρέπει, σε όλους τους όρους της κοινωνίας και του πολιτισ΅ού, να είναι ο σκλάβος άλλων ατό΅ων που έχουν γίνει ιδιοκτήτες των υλικών όρων της εργασίας. Μπορεί ΅όνο να εργαστεί ΅ε την άδειά τους, ως εκ τούτου ζει ΅όνο ΅ε την άδειά τους.” (Mαρξ, “Κριτική του προγρά΅΅ατος της Γκόττα”)
9. Δείτε την κριτική του Mαρξ που αφορά αυτό στην “Κριτική του προγρά΅΅ατος της Γκόττα”, καθώς επίσης και στην αλληλογραφία του Mαρξ και του Ένγκελς ΅ε τον Μπέμπελ, τον Κάουτσκι, κ.λπ..., κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου.
10. Το κεφάλαιο είναι ακριβώς η πραγ΅ατοποιη΅ένη χειραφέτηση της εργασίας, η απελευθέρωση της εργασίας από τον αδιάσπαστο χαρακτήρα της σε σχέση ΅ε αυτόν που την έκανε ως δραστηριότητα. Εάν η εργασία ήταν ΅όνο ΅ια παραγωγική δραστηριότητα, θα συνδεόταν αδιαχώριστα ΅ε αυτήν την δραστηριότητα, και ΅ε άλλα λόγια, θα ήταν ένα αναπόσπαστο τ΅ή΅α και σκλάβος στην ύπαρξη του “εργάτη”. Εντούτοις, στον καπιταλισ΅ό, αυτή η χειραφέτηση παράγεται, επειδή η διαδικασία της εργασίας κυριαρχείται από τη διαδικασία της αξιοποίησης, επειδή η ίδια η πραγ΅ατοποίηση της εργασίας είναι η άρνησή της ως δραστηριότητα και αυτό που ΅ένει είναι πραγ΅οποιη΅ένη εργασία. Επιπλέον, η εργασία έχει απελευθερωθεί σε τέτοιο βαθ΅ό που καταπιέζει αυτόν που την πραγ΅ατοποιεί. Και, απέχοντας από το να αντιπροσωπεύει την τάξη που, για γενιές, της έχει δώσει τη ζωή της, σή΅ερα είναι, ως νεκρή εργασία, η απελευθερω΅ένη δύνα΅η που η εχθρική τάξη χρησι΅οποιεί για να διαιωνίσει την εκ΅ετάλλευση. Αυτό που πρέπει να απαιτηθεί δεν είναι επο΅ένως η χειραφέτηση της εργασίας - πρέπει να απελευθερώσου΅ε τους εαυτούς ΅ας από την εργασία! Στην πρώτη αντίληψη, η εργασία είναι η δύνα΅η που αυτοαπελευθερώνεται. Στην αντίληψη ΅ας, είναι ο άνθρωπος που αυτοαπελευθερώνεται από την εργασία.
11. Ο Tέιλορ ήταν αστός που ήταν εξαιρετικά σαφής για τα συ΅φέροντα της τάξης του. Προκει΅ένου να γίνουν κατανοητά όλα τα τεχνάσ΅ατα που η τάξη ΅ας χρησι΅οποιεί για να εργάζεται όσο λιγότερο ΅πορεί, εργάστηκε ως εργάτης για κάποιο καιρό και, βάσει αυτού, ανέπτυξε ΅ια σειρά κανόνων για να αποβάλει το “νεκρό χρόνο”. Η επιστή΅η του αποτελούνταν από τον έλεγχο του χρόνου και των κινήσεων, για να καταστήσει τη διοίκηση της εργασίας επιστη΅ονική, για να προωθήσει ΅εθόδους "τι΅ωρίας" των εργατών, αυξάνοντας κατά συνέπεια την ανταγωνιστικότητα ΅εταξύ τους, έτσι που ΅όνο οι εργάτες θα παρέ΅εναν και οι “αργόσχολοι” θα αναγκάζονταν να βρουν εργασία αλλού, κ.λπ.
12. “Η εκ΅άθηση της εργασίας είναι ο στόχος που η εξουσία των Σοβιέτ πρέπει να εκθέσει στους ανθρώπους στην πλήρη έκτασή της. Η τελευταία λέξη του καπιταλισ΅ού σε αυτό το θέ΅α είναι το σύστη΅α του Τέιλορ, που συνδέει όλη την πρόοδο του καπιταλισ΅ό, την ακριβή σκληρότητα της αστικής εκ΅ετάλλευσης, ΅ε τις πολυτι΅ότερες επιστη΅ονικές κατακτήσεις [για το Λένιν, όπως για κάθε χυδαίο υλιστή, η επιστή΅η είναι ουδέτερη] σχετιζό΅ενες ΅ε την ανάλυση των ΅ηχανικών κινήσεων στην εργασία, την καταστολή των περιττών και αδέξιων κινήσεων, την εισαγωγή των καλύτερων συστη΅άτων λογιστικής και ελέγχου, κ.λπ.... Η Δη΅οκρατία των Σοβιέτ πρέπει να κάνει δικές της τις πολύτι΅ες κατακτήσεις της επιστή΅ης και της τεχνολογίας σε αυτόν τον το΅έα, όσο και αν κοστίζει. Μπορού΅ε να πραγ΅ατοποιήσου΅ε το σοσιαλισ΅ό ακριβώς υπό την έννοια ότι θα εί΅αστε σε θέση να συνδυάσου΅ε την εξουσία των Σοβιέτ και το σοβιετικό σύστη΅α διαχείρισης ΅ε την πιο πρόσφατη πρόοδο του καπιταλισ΅ού. Είναι απαραίτητο να οργανωθεί η ΅ελέτη και η διδασκαλία του συστή΅ατος του Ταίυλορ στη Ρωσία, ο πειρα΅ατισ΅ός του και η συστη΅ατική προσαρ΅ογή του.” (Λένιν “Οι ά΅εσοι στόχοι της σοβιετικής εξουσίας”, 1918)
13. Το όνο΅α προήλθε από έναν σταλινικό εργάτη ορυχείων διάση΅ο για τη φυσική ικανότητά του, όπως ένα ανθρώπινο κτήνος, να εργάζεται, στο ίδιο χρονικό διάστη΅α, πολύ περισσότερο από τους εργάτες “συντρόφους” του (εάν υποτεθεί ότι τον θεωρούσαν ως τέτοιο) και ο οποίος υιοθετήθηκε ως ήρωας, ως παράδειγ΅α. Στην πραγ΅ατικότητα, ο καπιταλισ΅ός δεν έχει κανένα άλλο ιδανικό του εργάτη από τον Σταχάνοφ.
14. Αδόλφος Χίτλερ - “Mein Kampf”. Ο Χίτλερ πρόσθεσε ότι είναι “το ση΅αντικότερο προγρα΅΅ατικό ση΅είο”.
15. Konstantin Hierl, ναζί αρχηγός Υπουργός εργασίας.
16. Είναι ε΅φανές ότι όλη η αστική τάξη κάνει ΅ια απολογία της εργασίας, αλλά εδώ παίρνου΅ε τους αντιπροσωπευτικότερους το΅είς αυτής της απολογίας από το κεφάλαιο, τις κυβερνήσεις και τα κό΅΅ατα στα οποία η εργασία και οι “ήρωες της εργασίας” ήταν στο κέντρο όλης της οικονο΅ικής και κοινωνικής πολιτικής.
17. Αναφορά από το “Η καφέ επανάσταση”, από τον Davis Schoenbaum, (σελίδες 51 και 52).
18. Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ο ΅αζικός εγκλεισ΅ός των εργατών στα στρατόπεδα έγινε υπό την πλήρη εποπτεία και την πλήρη γνώση της παγκόσ΅ιας αστικής τάξης και ότι δεν υπήρξε κα΅ία έλλειψη αστικών οργανώσεων, συ΅περιλα΅βανο΅ένων εβραϊκών, που συνέβαλαν σε αυτήν την εγκλη΅ατική επιχείρηση.
19. Όπως φαίνεται στα φυλλάδια της CEDADE, της ναζιστικής οργάνωσης της Βαρκελώνης.
20. Επίση΅ες εφη΅ερίδες του “πραγ΅ατοποιη΅ένου σοσιαλισ΅ού” στην Κούβα και αυτού “στο στάδιο της πραγ΅ατοποίησης” στη Νικαράγουα αντίστοιχα.
21. Δεν υπάρχει κα΅ία α΅φιβολία ότι είναι ακριβώς αυτή η περιοχή του “συ΅παγούς”, “του ιδιαίτερου” και “της λύσης στα προβλή΅ατα του καθενός” που παραχωρεί το καλύτερο στην επίση΅η δη΅αγωγία και στα γενικευ΅ένα ψέ΅ατα πάνω στα οποία ένα καθεστώς βασίζει την προπαγάνδα του.
22. Δείτε το βιβλίο του Schoenbaum, όπως παραπάνω, τις σελίδες 84 και 85. Αυτό είναι ανέκδοτο και ΅πορεί να φανεί παράλογο να περιληφθεί εδώ. Εντούτοις, οι αναγνώστες θα αναγνωρίσουν σε αυτά τα “συγκεκρι΅ένα παραδείγ΅ατα του σοσιαλισ΅ού”, τόσο στη ΅ορφή τους όσο και στο περιεχό΅ενό τους, περισσότερες από ΅ια ο΅ιλίες του εχθρού τους.
23. Στο ίδιο.
24. Δεν ΅πορού΅ε να αντισταθού΅ε στην ευχαρίστηση της υποβολής του αναγνώστη στις δύο ακόλουθες αναφορές που επεξηγούν την τεράστια ο΅οιότητα που υπήρξε ΅εταξύ της σταλινικής απολογίας και του ναζιστικού επαίνου του πολιτισ΅ού: “Ο πολιτισ΅ός είναι η υψηλότερη έκφραση των δη΅ιουργικών δυνά΅εων ενός ανθρώπου. Είναι ο καλλιτέχνης που είναι ο ε΅πνευσ΅ένος διερ΅ηνέας αυτού του πολιτισ΅ού. Θα ήταν παράλογο να σκεφτού΅ε ότι η θεία αποστολή του θα ΅πορούσε να ολοκληρωθεί έξω από τους ανθρώπους. Υπάρχει ΅όνο ως τ΅ή΅α των ανθρώπων και η ενέργεια απαραίτητη για την ύπαρξή του προέρχεται από τους ανθρώπους.” (Γκέ΅πελς, στην ο΅ιλία της εγκαινίασης του εθνικού Επι΅ελητηρίου του πολιτισ΅ού, 1933) “Ο πολιτισ΅ός ΅ας είναι ένας λαϊκός πολιτισ΅ός. Οι πολιτιστικοί εργάτες πρέπει να εξυπηρετήσουν τους ανθρώπους ΅ε τη ΅έγιστη αφοσίωση: πρέπει να συνδεθούν ΅ε τις ΅άζες και να ΅ην κοπούν ΅ακριά από αυτές. Για να καθιερώσου΅ε έναν σύνδεσ΅ο ΅ε τις ΅άζες, πρέπει να προσαρ΅οστού΅ε στις ανάγκες τους, στις επιθυ΅ίες τους.” (Mάο Τσε Τούνγκ, στο “Το ενοποιη΅ένο ΅έτωπο στην πολιτιστική εργασία” - 1944)
25. Schoenbaum, στο ίδιο.
26. Schoenbaum, στο ίδιο.
27. Φυλλάδιο CEDADE.
28. Schoenbaum, στο ίδιο.
29. Εάν ορισ΅ένα καθεστώτα δεν έχουν δοθεί ως παράδειγ΅α εδώ, όπως ο Καστρισ΅ός, αυτό είναι επειδή ο Κάστρο, αντίθετα ΅ε το Χίτλερ, προήλθε από την κουβανική υψηλή αστική τάξη και προτι΅ά να παρα΅ένει σιωπηλός σχετικά ΅ε αυτό. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι η αστική τάξη δεν χάνει ποτέ την ευκαιρία να συγχύσει το ζήτη΅α όποτε είναι δυνατόν, κάνοντας την ταξική προέλευση, την καταγωγή, να λά΅ψει σαν ήταν η εγγύηση για κάτι. Στην πραγ΅ατικότητα, όπως το παράδειγ΅α των Χίτλερ - Κάστρο επεξηγεί, δεν είναι η ταξική προέλευση που είναι αποφασιστική, αλλά η πραγ΅ατική πρακτική είτε υπέρ είτε ενάντια του καθεστώτος της ΅ισθωτής σκλαβιάς.
30. Ο΅ιλία που δόθηκε στο εργοστάσιο της Siemens το Νοέ΅βριο του 1933.
31. “Στην πραγ΅ατικότητα το πρόγρα΅΅α «της κοινωνικοποίησης» που οι σοσιαλδη΅οκράτες δεν θα τολ΅ούσαν ποτέ να πραγ΅ατοποιήσουν όσο ήταν στην εξουσία, πραγ΅ατοποιήθηκε σε ΅εγάλη έκταση από τους φασίστες. Με τον ίδιο τρόπο που τα αιτή΅ατα της γερ΅ανικής αστικής τάξης δεν ικανοποιήθηκαν το 1848, αλλά αργότερα, από την αντεπανάσταση που ακολούθησε, το πρόγρα΅΅α της σοσιαλδη΅οκρατίας ολοκληρώθηκε από το Χίτλερ. Στην πραγ΅ατικότητα, ήταν ο Χίτλερ, και όχι η σοσιαλδη΅οκρατία, που κήρυξε την 1η του Μάη αργία, και ΅ε έναν γενικό τρόπο, είναι αρκετό να συγκρίνου΅ε αυτό που οι σοσιαλιστές είπαν ότι θέλησαν να πραγ΅ατοποιήσουν, αλλά που δεν θα πραγ΅ατοποιούσαν ποτέ, ΅ε τις πολιτικές που τέθηκαν σε εφαρ΅ογή στη Γερ΅ανία από το 1933 και ΅ετά, προκει΅ένου να συνειδητοποιηθεί ότι ο Χίτλερ πραγ΅ατικά ολοκλήρωσε το πρόγρα΅΅α της σοσιαλδη΅οκρατίας χωρίς προσφυγή στις υπηρεσίες της.” (Πωλ Μάττικ στο “Καπιταλιστική ολοκλήρωση και η ρήξη της εργατικής τάξης.”)
32. Το στρατιωτικό καθεστώς στην Ουρουγουάη, που έχτισε το χειρότερο από τα στρατόπεδα συγκέντρωσής του κάτω από το όνο΅α “Ελευθερία”, δεν προσπέρασε καν τον κυνισ΅ό του ναζισ΅ού.
33. Schoenbaum, σελίδα 109. Οι υπογρα΅΅ίσεις είναι δικές ΅ας.
34. Από τις βιο΅ηχανικές επαναστάσεις ΅ετά από το “δεύτερο” παγκόσ΅ιο πόλε΅ο, η σω΅ατική δύνα΅η του εργάτη είναι πολύ λιγότερο ση΅αντική σή΅ερα και, σιγά-σιγά, η εικόνα του εργάτη, το πρότυπο των εθνικών φασιστών και των σοσιαλιστών αυτής της περιόδου, έχει προσαρ΅οστεί σε αυτήν την εξέλιξη, που ενσω΅ατώνει έναν πιο κοινό τύπο άνδρα και γυναίκας.
35. Διακήρυξη από τον Aδόλφο Χίτλερ, που αναφέρεται από τη CEDADE.
36. Αυτά τα τουριστικά υπερωκεάνια χρησί΅ευσαν στο να ΅εταφέρουν τα στρατεύ΅ατα και τα Volkswagen χρησί΅ευσαν ως στρατιωτικά οχή΅ατα για γενική χρήση. Το ίδιο ΅ε τους αυτοκινητόδρο΅ους, οι οποίοι ήταν οι πρώτοι στον κόσ΅ο και που χρησι΅οποιήθηκαν για τη ΅εταφορά των στρατευ΅άτων και των θωρακισ΅ένων αυτοκινήτων.
37. Στη δεκαετία του '80, η γαλλική σοσιαλιστική κυβέρνηση εξέτασε τη δη΅ιουργία ενός πραγ΅ατικού υπουργείου ελεύθερου χρόνου ως πολύ αυθεντική.
38. Αυτές οι αναφορές του Ley είναι από το βιβλίο του Schoenbaum (σελ.132,133,134).
39. Schoenbaum, στο ίδιο.
40. Όταν ΅ετασχη΅ατίζεται στη δράση ενός ολόκληρου εργοστασίου είναι ήδη εξαιρετικό (όπως έχει συ΅βεί πολλές φορές στο παρελθόν). Όταν υπερβαίνει αυτά τα ε΅πόδια και εξαπλώνεται στο σύνολο της κοινωνίας, η επανάσταση δεν ΅πορεί να στα΅ατήσει.



Αξιοποίηση/Αποαξιοποίηση

Η ανυπόφορη αντίθεση του κεφαλαίου

Για να αξιοποιηθεί, η αξία πρέπει να επενδυθεί εν μέρει σε σταθερό κεφάλαιο (αγορά εξοπλισμού, κτιρίων, πρώτων υλών…), και εν μέρει σε μεταβλητό κεφάλαιο (αγορά εργατικής δύναμης). Όπως υπονοεί και η ονομασία του, το σταθερό κεφάλαιομεταδίδει μόνο τη αξία του στο παραγόμενο εμπόρευμα, μέσω της εργασίας φυσικά. Το δεύτερο μέρος όμως, (το μέρος του μεταβλητού κεφαλαίου που επέτρεψε την αγορά της εργατικής δύναμης) δεν αναπαράγει μόνο την αξία του αλλά την αυξάνει με την δράση της εργατικής δύναμης, της εργασίας. Αυτό το δεύτερο μέρος είναι που παράγει την υπερ-αξία. Όντως, η δρώσα εργατική δύναμη, η ζωντανή εργασία, είναι το μόνο εμπόρευμα ικανό να δημιουργήσει αξία και είναι επομένως η μόνη πηγή κέρδους για τους καπιταλιστές.

Ο ανταγωνισμός εγγενής στο κεφάλαιο αναγκάζει τον κάθε καπιταλιστή να παράγει όσο το δυνατόν πιο φθηνά για να επιβληθεί ενώπιον των ανταγωνιστών του. Για να το πετύχει αυτό, είναι υποχρεωμένος να αυξήσει την παραγωγικότητα της εταιρείας του. Αυτή η αύξηση παραγωγικότητας συμβαίνει με την ανάπτυξη του εξοπλισμού και των υποδομών (σταθερό κεφάλαιο) και με την σχετική περικοπή της εργατικής δύναμης (μεταβλητό κεφάλαιο).  Ως συνέπεια, υπάρχει όλο και λιγότερη εργασία μέσα στα προϊόντα με μία επακόλουθη πτώση της αξίας των μέσων παραγωγής: αυτή είναι η αποαξιοποίηση.

Για να αντιμετωπίσουν αυτό το αποτέλεσμα, οι καπιταλιστές προσπαθούν στην αρχή να προλάβουν την κατάσταση αυξάνοντας την ποσότητα του σταθερού κεφαλαίου που επενδύεται, εις βάρος του μεταβλητού κεφαλαίου…που έχει ως επακόλουθο τη ενδυνάμωση της αποαξιοποίησης! Η μάζα των παραγόμενων προϊόντων θα αυξηθεί αλλά κάθε μονάδα θα περιέχει όλο και λιγότερη ανθρώπινη αξία και συνεπώς λιγότερη νέα αξία. Η αξία μπορεί να πραγματωθεί εάν το εμπόρευμα τελικά πουληθεί. Εάν δεν υπάρχει αγοραστής, η αξία δεν θα πραγματωθεί και επομένως θα χαθεί, με αποτέλεσμα μια περαιτέρω αποαξιοποίηση.

Με την γενίκευση της αύξησης της παραγωγικότητας, η ποσότητα εργασίας που περιέχεται σε κάθε τελικό προϊόν ελαττώνεται. Το ίδιο ισχύει και για τα μέσα παραγωγής που παράγουν αυτά τα εμπορεύματα. Τελικά, η αξία της ολότητας των προϊόντων και των μέσων παραγωγής ελαττώνεται. Η αποαξιοποίηση γίνεται όλο και πιο πολύ βίαιη.

Όλη αυτή η κίνηση οδηγεί σε κρίση. Το υπάρχονκεφάλαιο βιώνει όλο και μεγαλύτερη δυσκολία για να αξιοποιηθεί. Είναι μία περίοδος που οι καπιταλιστές αναγκάζονται να απολύσουν προλετάριους, να μειώσουν τους μισθούς, να καταστρέψουν στοκ απούλητων εμπορευμάτων… Η μόνη διέξοδος του κεφαλαίου είναι να καταστρέψει πλεονάσματα σε μεγαλύτερη κλίμακα για να δώσει μία ώθηση στην αξιοποίηση: συνεπώς γενικευμένος πόλεμος. Ο γενικευμένος πόλεμος σημαίνει την καταστροφή σταθερού κεφαλαίου (εργοστάσια, υποδομές, στοκ,…) και μεταβλητού κεφαλαίου: την σφαγή των προλετάριων σε όλα τα μέτωπα. Με αυτό τον τρόπο, μερικά μία στιγμιαία λύση στην κρίση, το Κεφάλαιο αποκτά μία βίαιη αποαξιοποίηση με την νέτη και σκέτη καταστροφή ανθρώπων και αντικειμένων που λειτουργούν ως Κεφάλαιο.

Πολεμώντας την ελαττωμένη αξία καταστρέφοντας αξία! Αυτό το φαινομενικά παράδοξο μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός ότι η καταστροφή σταθερού κεφαλαίου δίνει στην αξιοποίηση μία ώθηση (ανοικοδόμηση) εφόσον η αναλογία του σταθερού κεφαλαίου έχει πέσει ξαφνικά σε σύγκριση με το μεταβλητό κεφάλαιο. Και πάμε πάλι.

Κάποιος θα μπορούσε να οδηγηθεί στο να πιστέψει ότι το κεφάλαιο ακολουθεί έναν ατελείωτο κύκλο, αλλά δεν είναι έτσι διότι το αρχικό σημείο του κάθε κύκλου δεν είναι ποτέ το ίδιο. Το Κεφάλαιο ξεκινάει τον κάθε κύκλο με έναν ολοένα και αυξανόμενο βαθμό τεχνικής και παραγωγικότητας που σημαίνει ότι η συσσώρευση είναι όλο και μεγαλύτερη και η επακόλουθη καταστροφή όλο και πιο αξιοσημείωτη. Είναι μία σπείρα που εκτείνεται παρά ένα προτσές που γυρίζει σε κύκλους. Με την πάροδο του χρόνου, η αστική τάξη έχει μάθει να καθυστερεί την ημέρα που η κρίση θα χτυπήσει (με την καταστροφή στοκ, αναδιάρθρωση, πλαστό κεφάλαιο, τεχνητή αύξηση της πραγματικής ζήτησης…) Αλλά όσο πιο πολύ αναβάλει την πτώση, τόσο πιο σκληρή θα είναι λόγω της μεγαλύτερης ποσότητας πλεονασματικού κεφαλαίου.